Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, geleneksel üreticinin tüketiciyle buluşmasına ilişkin satış ve hijyen kurallarını belirleyecek bir yönetmelik hazırlıyor. Küçük üreticinin ihtiyacı dışındaki ürününü ekonomiye kazandırmayı amaçlayan Bakanlık, gıda güvenilirliği kapsamında uyulması gereken üretim, satış ve dağıtım kurallarını düzenleyecek 4 ayrı yönetmelik taslağını görüşe açtı.
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından 5996 sayılı Gıda Kanunu kapsamında yapılacak düzenleme; kâr amaçlı olsun veya olmasın kamu kuruluşları ile gerçek veya tüzel kişiler tarafından piyasaya arz edilen gıdalarla ilgili istisnai uygulamaların sınırlarını belirleyecek. Küçük çaplı üreticinin geleneksel yöntemlerle satış yapabilmesi ile yüksek bölgelerde yer alan ve bulunduğu coğrafyadan dolayı imkanları kısıtlı olan küçük yerleşim yerlerinin gıda ihtiyacının karşılanabilmesi amacıyla yapılan bu düzenleme; birincil üreticiye asgari hijyen kurallarına uymak kaydıyla gıdanın üretimi, işlenmesi veya dağıtımında miktar ve mesafe istisnası sağlayacak. Buna göre kişisel tüketim amaçlı üretilen gıdalar düzenlemenin dışında kalmak üzere çiftlikte kesilen küçük miktarlardaki kanatlı ve tavşanımsı etleri, balıkçılık ürünleri ve yumurta ile düşük kapasiteli kesimhaneler için ayrı ayrı yönetmelik taslağı hazırlandı. İlgili kurum, kuruluş, sektör ve üniversitelerin görüşüne açılan taslaklara 23 Ocak 2015 tarihine kadar görüş bildirilebilecek. Gelen görüşleri değerlendirerek son şeklini verecek olan Bakanlık, yönetmeliklerin 2015’in ilk döneminde yürürlüğe girmesini hedefliyor.
ÇİFTLİKTE KANATLI ETİNE İSTİSNA
Çiftlikte Kesilen Küçük Miktarlardaki Kanatlı ve Tavşanımsı (tavşan türleri) Etlerinin Doğrudan Arzına Dair Yönetmelik; üreticisi tarafından çiftlikte kesilen küçük miktarlardaki kanatlılar ile tavşanların çiğ et olarak son tüketiciye veya son tüketiciye doğrudan satış yapan yerel perakendecilere doğrudan arzına ilişkin kuralları belirleyecek. Buna göre birincil üretici, üretim yeri merkez kabul edilerek 75 kilometre yarıçap içerisinde son tüketiciye veya son tüketiciye doğrudan satış yapan perakende gıda işletmecisine satış yapabilecek. Bir çiftliğin söz konusu yönetmelik kapsamında satış yapabilmesi için kesebileceği hayvan sayısı; aylık olarak en fazla 150 adet tavuk, 300 adet bıldırcın, güvercin, sülün, keklik ile 50 adet ördek, kaz veya hindi, 50 adet tavşanımsı olabilecek. Üretici, sadece kendi yetiştirdiği ve çiftliğinde kestiği küçük miktarlardaki kanatlı ve tavşanımsı etlerini doğrudan arz edebilecek.Yerel perakendeciler; birincil üreticiden tedarik ettikleri etleri başka bir gıda işletmesine satamayacak. Ayrıca, birincil üretim yerinde kesimden hemen sonra son tüketiciye satışın yapıldığı durumlar hariç kanatlı ve tavşanımsı etleri 4°C’nin altındaki sıcaklıkta depolanacak, satışa sunacak veya nakledilebilecek. Üretici çiftlikte kesilen kanatlı ve tavşanımsıların türleri, sayıları ve kesim tarihleri ile doğrudan son tüketiciye veya her bir perakendeciye sattığı günlük et miktarı ile ilgili kayıtları en az 12 ay muhafaza edecek.
SEPETTE YUMURTAYA ŞARTLI İZİN
Küçük Miktarlardaki Yumurtanın Doğrudan Arzına Dair Yönetmelik; küçük üreticinin az miktarda ürettiği yumurtanın son tüketiciye veya son tüketiciye ulaştıran yerel perakendecilere satış kurallarını belirleyecek. Buna göre az miktardaki yumurtayı doğrudan satmak isteyen birincil üreticiler, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’ndan izin belgesi ve numara alacaklar. Üretici, yumurta üretim tesisi merkez kabul edilerek 50 kilometre yarıçap içerisinde tüketiciye veya tüketiciye doğrudan satış yapan perakende gıda işletmecisine satış yapabilecek. Yerel perakendeci, birincil üretimden sorumlu gıda işletmecisinden tedarik ettiği yumurtaları başka bir gıda işletmesine arz edemeyecek. Birincil üretici, küçük miktarlardaki yumurtaları internet üzerinden arz edemeyecek. Bu yönetmelik kapsamında en fazla 250 adet kanatlı hayvan sahibi olabilecek birincil üreticinin son tüketiciye ve yerel perakendecilere arz edeceği yumurtaların toplam miktarı, her bir hayvancılık işletmesi için en fazla haftalık bin adet olabilecek. Üretici, asgari hijyen kuralları dışında ticari işletmelerin uymak zorunda olduğu Yumurta Tebliği’nden muaf olacak. Diğer yandan üretici işletmesindeki toplam kanatlı hayvan sayısını, günlük yumurta üretim miktarını, doğrudan tüketiciye veya her bir perakendeciye sattığı haftalık yumurta miktarı ile ilgili kayıtları en az 12 ay muhafaza edecek.
YÜKSEK RAKIMA AYARLI KESİMHANE
Coğrafi Kısıtları Bulunan Bölgelerde Yer Alan Düşük Kapasiteli Kesimhanelerin Hijyen Kurallarına Dair Yönetmelik; coğrafi olarak yüksek bölgelerde bulunduğu için ulaşım imkanları kısıtlı olan yerleşim yerlerindeki kesimhanelerin çalışmasını kapsayacak. Taslağa göre rakımı bin metre ya da rakımı beş yüz ile bin metre arasında, eğimi ise yüzde 20’den fazla olan, az sayıda nüfus ve canlı hayvan varlığına bağlı olarak onaylı kesimhane bulunmayan yerlerde yer alan düşük kapasiteli kesimhanelerin genel ve özel hijyen kurallarını belirleyecek. Bu bölgedeki hayvanların diğer yerlerdeki onaylı kesimhanelere naklinin kötü hava koşulları, çok uzun ulaşım mesafesi veya üreticiler için yüksek masraflara bağlı sıkıntılardan dolayı yapılamadığı durumlar için bu yerlerde bulunan kesimhaneler için asgari hijyen şartlarını sağlamaları şartıyla istisna getirilecek. Söz konusu kesimhanelerde aylık olarak en fazla 150 baş koyun ve keçi, 20 baş sığır ve manda kesilebilecek. Birden fazla türün kesimi halinde 30 baş koyun, 30 baş keçi, 5 baş sığır ile 5 baş mandanın kesimi yapılabilecek. Kesimhane merkez kabul edilerek 50 kilometrelik yarıçap içerisinde faaliyet gösterebilecekler. Bu kesimhanelerde kesilen karkasın üzerinde sağlık işareti diğer kesimhanelerde kesilenlerden farklı şekilde 7 cm çapında yuvarlak, harfler en az 0.8 cm yükseklikte, sayılar ise 1 cm yüksekliğinde olacak. İşletmeci, kesimhanesinde kesilen hayvan türleri, sayıları ve kesim tarihleri, kesilen hayvanlara ait veteriner hekim raporlarını, arz ettiği et miktarını ve eti arz ettiği yerel gıda işletmecilerine ait kayıtları tutmak zorunda olacak.
TÜKETİCİYE DOĞRUDAN BALIK SATIŞI
Küçük Miktarlardaki Balıkçılık Ürünlerinin Doğrudan Arzına Dair Yönetmelik; birincil üretimden sorumlu gıda işletmecisi tarafından küçük miktarlardaki balıkçılık ürünlerinin son tüketiciye veya son tüketiciye doğrudan satışını yapan yerel perakendecilere arzına ilişkin kuralları belirleyecek. Buna göre balıkçılık ürünleri; karaya çıkış noktası veya karadaki balık çiftlikleri merkez kabul edilerek 50 kilometrelik yarıçap içerisinde son tüketiciye veya son tüketiciye doğrudan satış yapan perakende gıda işletmecisine arz edilebilecek. Yerel perakendeciler; birincil üreticiden doğrudan tedarik ettikleri balıkçılık ürünlerini başka bir gıda işletmesine arz edemeyecek. Denizlerde veya iç sulardan avlanan ve toplanan balıkçılık ürünlerinin bu kapsamda satılabilmesi için her bir karaya çıkarma işlemi veya her bir balıkçılık teknesi bir defa da en fazla 100 kg, karadaki balık çiftlikleri de yıllık en fazla 20 bin kg olabilecek. Balıkçılık ürünleri; yakalanmalarını veya toplanmalarını takiben 6 saat içerisinde veya boşaltılmalarını takiben 2 saat içerisinde arz edilecek. Birincil üretici; günlük avladığı, topladığı veya hasat ettiği ürün miktarını, doğrudan son tüketiciye ve yerel perakendeciye sattığı haftalık balıkçılık ürün miktarını ve balıkçılık ürünlerini sattığı yerel perakendeciler ile ilgili kayıtları tutmak zorunda olacak.