SAĞLIKTA FARKINDALIK EĞİTİMİ

Çeşit çeşit gör­sel­li­ğiy­le mar­ket raf­la­rı­nı süs­le­yen ve damak ta­dı­na hitap eden iş­len­miş gıda ürün­le­ri; İnter­net, te­le­viz­yon, ga­ze­te rek­lam­la­rı ve özel­lik­le sos­yal çev­re­mi­zin et­ki­le­şi­mi so­nu­cu ba­ğım­lı­lık de­re­ce­sin­de ha­ya­tın vaz­ge­çil­me­zi ha­li­ne gel­miş­tir. Şe­ke­rin ha­ya­tı­mı­za gir­me­siy­le hız­la­nan gıda sa­na­yi­si; sa­yı­sı 3000'lere varan gıda katkı mad­de­le­ri ve ön­ce­lik­le daha çok üre­tim yap­mak için ge­liş­ti­ri­len GDO'lu gı­da­lar…


Gı­da­ya ula­şı­mın ko­lay­laş­tı­ğı gü­nü­müz­de, bir­çok işin ya­pıl­ma­sı da ma­ki­ne­le­rin et­ki­siy­le ko­lay­laş­mış­tır. Bu­nun­la bir­lik­te ha­ya­tı­mız­da aza­lan efo­ru­muz, artan obe­zi­tey­le, hi­per­tan­si­yon, di­ya­bet, kalp damar has­ta­lık­la­rı ve kan­ser gibi ciddi has­ta­lık­lar­da 8-10 kat artış ol­ma­sı biz­le­ri ye­ni­den dü­şün­me­ye zor­lu­yor. Konya on­ko­lo­ji po­lik­li­ni­ğin­de ta­kip­li 5000 kan­ser has­ta­sın­dan bi­ri­si de belki sizin aile­niz­den ola­bi­lir. 

Ba­tı­lı dev­let­ler; ül­ke­miz­de yıl­lar­ca “asker si­ga­ra­sı” na­mıy­la be­da­va si­ga­ra da­ğıt­tı­lar. Böy­le­lik­le veba mik­ro­bu gibi ya­yı­lan si­ga­ra ve ar­ka­sın­dan gelen madde kul­la­nı­mı genç­le­ri­miz ara­sın­da çığ gibi bü­yü­me­ye devam edi­yor. Si­ga­ra içi­ci­li­ği­ni bir orman yan­gı­nı­na ben­ze­te­bi­li­riz. Her yanan fidan eğer mü­da­ha­le­de geç ka­lı­nır­sa et­ra­fın­da­ki diğer fi­dan­la­rı tu­tuş­tu­rur. Genç yaşta si­ga­ra­ya baş­la­yan öğ­ren­ci­ler bu has­ta­lı­ğı, be­ra­ber otur­du­ğu sıra ar­ka­da­şı­na bu­laş­tı­rır­ken ma­ale­sef ona ne kadar zarar ver­di­ği­nin far­kın­da de­ğil­dir. Özen­ti­nin önüne geç­mek için İngil­te­re'de si­ga­ra içen­le­re üçün­cü sınıf mu­ame­le­si ya­pı­lı­yor ol­ma­sı et­ki­li bir çözüm yolu ola­bi­lir . 
Si­ga­ra içme oranı eği­tim dü­ze­yi düşük ke­sim­ler­de %80'lere ulaş­mış du­rum­da. İngil­te­re'de İngi­liz asıl­lı bi­rey­ler­de bu ora­nın %10'ların al­tın­da ol­ma­sı dü­şün­dü­rü­cü bir ger­çek. Dı­şa­rı­dan vagon vagon gelen pa­ket­ler ile bu mil­le­tin ev­lat­la­rı­na si­ga­ra ve­ba­sı­nı yay­mış­lar. Si­ga­ra, Ye­şi­lay ve­ri­le­ri­ne göre ül­ke­miz­de her yıl 120.000'in üze­rin­de can al­mak­ta­dır. Te­da­vi­si devam eden bi­rey­le­rin dev­le­ti­mi­ze ma­li­ye­ti de yüz­bin­le­rin çok üze­ri­ne çık­mak­ta­dır. Yani hem dev­let hem de mil­let kay­be­di­yor.

Ül­ke­miz­de sağ­lık har­ca­ma­la­rı son 13 yılda 6 mil­yar TL'den, 80 mil­yar TL'ye çı­kar­ken bu ra­ka­mın daha da yük­sek­le­re tır­man­ma­sı işten bile değil. Bu denli yük­sek meb­lağ­la­rın har­can­ma­sı­na rağ­men dün­ya­nın en yaş­lı­sı Ja­pon­lar 100-120, Av­ru­pa­lı­lar 90-100 ya­şı­na kadar sağ­lık­lı bir ömür sü­re­bi­li­yor iken, bizim in­sa­nı­mı­zın otuz­lu-kırk­lı yaş­lar­da ta­nış­tı­ğı has­ta­lık­la­rın et­ki­siy­le 60-80 yaş­la­rın­da sı­kın­tı­lar içe­ri­sin­de ha­ya­tı­nı kay­bet­me­si biz­le­ri tek­rar dü­şün­dür­me­li. 

Sözün bu­ra­sın­da Necip Fazıl Kı­sa­kü­rek'in “Çile”sin­de­ki şu far­kın­da­lı­ğı­nı daha iyi an­lı­yo­rum:
“Durun ka­la­ba­lık­lar, bu cadde çık­maz sokak. 
Hay­kır­sam kol­la­rı­mı makas gibi aça­rak.”

Hz. Pey­gam­be­rin “Has­ta­lık gel­me­den önce sağ­lı­ğın kıy­me­ti­ni bi­li­niz.” me­sa­jı­nı ma­ale­sef özüm­se­ye­mi­yo­ruz. Bu durum iba­det­le­ri­miz­de de ken­di­ni gös­te­rir. Sağ­lı­ğı­mız­da ol­du­ğu gibi yıl­lar­dır namaz kılan ve günde 40 defa oku­du­ğu Fa­ti­ha sü­re­si­nin ma­na­sı­nı öğ­ren­me ih­ti­ya­cı­nı his­set­me­yen, adeta ma­ki­ne­leş­miş bir iba­det an­la­yı­şı­nı da sor­gu­la­ma­mız ge­re­ki­yor.

Yaşam ka­li­te­si ifa­de­si, bizim li­te­ra­tü­rü­mü­ze ne zaman gi­recek? Biz Özel Sel­çuk­lu Has­ta­ne­si ola­rak “Sağ­lık­ta Far­kın­da­lık, Yaşam Ka­li­te­mi­zin Art­tı­rıl­ma­sı ve De­ği­şim” slo­gan­la­rıy­la hasta eği­tim­le­ri­ne ağır­lık ve­ri­yo­ruz. Bu şe­kil­de çok iyi ne­ti­ce­ler alın­dı­ğı­nı gör­dük. MEB; Sağ­lık Ba­kan­lı­ğı ile bir­lik­te dev­le­tin bütün im­kan­la­rı­nı kul­la­nıp, ko­nu­ya du­yar­lı bir ekip oluş­tu­ra­rak okul­lar­da sağ­lık eği­tim­le­ri­ni çok daha etkin hale ge­ti­re­bi­lir.


İnsan­lı­ğın en büyük yaşam ik­si­ri kabul edi­len dü­zen­li eg­zer­siz­le­rin, vü­cu­du­mu­za sa­yı­sız fay­da­sı mev­cut­tur. Sporu özüm­se­yen ve hayat tarzı ha­li­ne ge­ti­ren bir nesil ye­tiş­tir­mek, ancak il­ko­kul se­vi­ye­sin­de ciddi bir eği­tim plan­la­ma­sı ile müm­kün ola­cak­tır. Bugün Ja­pon­la­rın uzun ömür­lü ve sağ­lık­lı ol­ma­la­rı­nın en önem­li iki se­be­bi; kilo al­ma­dan sağ­lık­lı ve doğal bes­len­me­le­ri, bir di­ğe­ri de ömür boyu devam et­tir­dik­le­ri spor an­la­yış­la­rı­dır. Biz­de­ki tra­fik so­ru­nu­nun en güzel çö­zü­mü de unut­tu­ğu­muz yü­rü­me fa­ali­ye­ti ve mo­tor­suz bi­sik­let kul­la­nı­mı­nın yay­gın­laş­tı­rıl­ma­sı ola­cak­tır. Bir diğer fay­da­sı da egzoz ga­zı­na bağlı hava kir­li­li­ği­nin ön­len­me­si­dir. Evi­miz­de kas­la­rı­mı­zı güç­len­di­ren ha­re­ket­le­rin ya­pıl­ma­sı fizik te­da­vi­nin esa­sı­nı oluş­tur­mak­ta­dır. 

Okul­lar­da sağ­lık ve beden eği­ti­mi der­si­nin içini dol­dur­mak ge­re­kir. Film­ler, bel­ge­sel­ler, se­mi­ner­ler ve ülke ça­pın­da ödül­lü ya­rış­ma­lar ile bir ta­raf­tan spor, diğer ta­raf­tan doğal helal ve den­ge­li bes­len­me­nin önemi iş­len­me­li­dir. İnsan ha­ya­tı­nın sağ­lık­lı bes­len­me ve ömür boyu devam eden spor eg­zer­si­zi­ne bu kadar ih­ti­ya­cı var­ken, bu re­ali­te­yi ilk okul­la­rı­mız­da ma­te­ma­tik ve fizik dersi kadar önem­li bir sta­tü­ye ge­tir­me­miz ge­re­ki­yor. Sağ­lık ve beden eği­ti­mi ders­le­ri­ne ve­ri­len öne­min, en azın­dan ma­te­ma­tik fizik der­si­ne ve­ri­len önem­den daha az ol­ma­ma­sı sağ­la­na­bi­lir. Bu şe­kil­de ço­cuk­luk yıl­la­rın­da ve­ri­len özgün eği­tim­le, ko­ru­yu­cu he­kim­lik an­la­yı­şı­nın yay­gın­laş­ma­sı ve yaşam ka­li­te­mi­zin yük­sel­til­me­si müm­kün hale ge­le­cek­tir.

Uzm. Dr. Yunus YILMAZ