Halk Sağlığı Müdürü Dr.Ali Rıza Altunsoy,soba zehirlenmelerinde erken teşhisin önemli olduğunu dile getirerek şu açıklamada bulundu; "Güneybatıdan esen bir rüzgâr olan “lodos” nedeniyle her yıl onlarca kişi özellikle sobadan olmak üzere sızan karbon monoksit gazı ile zehirlenmektedir.
Karbon monoksit renksiz, tatsız, kokusuz, yanıcı zehirli bir gazdır. Vücuda solunum yolu ile girer ve doğrudan kana geçerek oksijen alımını engeller, zehirlenme ve ölüme neden olur. Havagazı, kömür vb. ısıtma amacıyla kullanılan her tür soba ve ocakta yanma sırasında oluşur. Karbon monoksit zehirlenmeleri sıklıkla; kapalı ortamlarda açık ocaklar, bacası çekmeyen soba, şofben, bacasız gaz sobalarında yakıtın iyi yanmaması nedeni ile meydana gelir. Karbon monoksitle meydana gelen zehirlenmelerde kısa süre içerisinde tıbbi müdahale yapılmazsa, zehirlenmeler ölümle sonuçlanabilir.
Karbonmonoksit zehirlenmesinin, mutlaka hastanede tedavi edilmesi gerekmektedir.Sağlık Bakanlığı’na bağlı, ücretsiz aranabilen 114 Zehir Danışma Merkezinin telefon numarası aranılarak zehirlenmelerde yapılacak ilk yardım hakkında gerekli bilgi alınabilirsiniz."
Zehirlenmelerin belirtileri :
Hafif zehirlenmelerde uyku hali, yorgunluk, halsizlik, baş ağrısı, baş dönmesi, bulantı gibi şikayetler görülür. Daha ağır zehirlenmelerde baş ağrısı şiddetlenir. Muhakeme bozukluğu, görme bozukluğu, hızlı nabız, hızlı solunum, kan basıncı düşmesi, nöbetler ve bayılma ortaya çıkabilir. Son aşamada solunum yetmezliği ve hızla gelişen ölümcül koma hali görülür.
Karbon monoksit zehirlenmesinde ilk yardım
Zehirlenen kişi öncelikle temiz havaya çıkarılmalıdır. Aynı zamanda ilk yardım ekiplerine de haber vererek en doğru müdahalenin yapılması sağlanmalıdır. Ekipler gelene kadar suni solunum ile hastaya ilk müdahale yapılabilir.
İlk yardım ekipleri, solunumu olmayan ve nabzı alınamayan hastalara temel yaşam desteği başlatacaktır. Dokulardaki oksijensizliği gidermek ve kandaki karbon monoksiti temizlemek için de hastalara oksijen verilir. Bunun yanı sıra gerekli görülmesi halinde hastalara solunum ve dolaşım açıcı ilaçlar verilir. Gerekli durumlarda da kalp masajı yapılır.
Soba veya kombi zehirlenmelerine karşı alınabilecek önlemler
* Hava durumu düzenli olarak takip edilmeli, özellikle lodoslu havalarda soba veya kombi kullanılmamalı.
* Oksijen eksilme sensoru bulunmayan sobalar ve piknik tüplerine takılan ısıtıcılar evlerde ve iş yerlerinde kesinlikle kullanılmamalı.
* Soba kurulmadan önce baca temizliği yapılmalı, fazla dirsek kullanmaktan kaçınılmalı. *Dirsek ve boru ekleme yerleri, baca giriş ağzı hava sızdırmaz olmalı.
* Soba kurarken profesyonel destek alınmalı, sobalar duvarlardan en az 1-1.5 metre uzak olmalı.
* Sobalar günlük temizlenmeli, kaliteli odun ve kömür seçilmeli. Sobanın ve kombinin kurulu olduğu odada yatılmamalı; yatmak gerekiyor ise oda ve kombi mutlaka söndürülmeli.