KKTC Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu, BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Danışmanı Espen Barth Eide görüştü. Eide, görüşme sonrası yaptığı açıklamada, “Kıbrıs konusunda gerçekçi iyimserlik içindeyim. Çünkü statüko karşıtı görüşler her geçen gün güçleniyor. Statüko, bölgesel koşullardan dolayı eskiden olduğu gibi istikrarlı olmayacak” dedi.
BM Genel Sekreteri’nin Özel Danışmanı Eide, yaklaşık bir saat süren görüşmenin ardından gazetecilerin sorularını yanıtladı. BM Genel Sekreteri Ban Ki Moon’un kendisine inandığını ve desteklediğini kaydeden Eide, Ban’ın gerekirse sürece dahil olacağını ifade etti. Kıbrıs’a somut fikirlerle geldiğini ve taraflarla bu konuyu geliştirmeyi umut ettiğini belirten Eide, “Çözümsüzlük için kötü bir zaman” dedi. BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Danışmanı Eide, görüşmede Derviş Eroğlu’na, Ankara ve Atina’ya gerçekleştirdiği ziyaretler hakkında bilgi verdiğini belirterek, her iki ülkenin de üzerine düşenleri yaparak çözüme en kısa zamanda ulaşmalarını umut ettiğini kaydetti.
Espen Barth Eide, müzakerelerin yeniden başlamasını sağlamaya çalıştıklarını dile getirerek, “Biliyorsunuz Eroğlu müzakerelere başlamaya hazır ancak Anastasiadis değil. Her iki tarafın da masaya dönerek müzakerelerin hızlanması için yapılması gerekenlerin konuşulması lazım” dedi. Kıbrıs Rum Yönetiminin, Barbaros Hayrettin Paşa gemisinin bölgede çalışmalara başlamasının ardından terk ettiğine dikkat çeken Eide, bu çalışmaların Kıbrıslı Rumlar tarafından münhasır ekonomik bölgelerin ihlali olarak gördüğünü ifade etti. Espen Barth Eide gelen bir soru üzerine, KKTC Cumhurbaşkanı Eroğlu’nun konuya yapıcı bir şekilde yaklaştığını belirterek, adada bulunduğu sürede Eroğlu’yla görüşmelerin devam edeceğini söyledi. BM diplomatı, liderlerin ne zaman bir araya geleceğiyle ilgili sorulan soruya ise, “Bu soruyu yanıtlamayı çok isterim ancak her iki tarafla görüşmeden bir şey söyleyemem” dedi.
“HİDRO KARBONDAN KISA ZAMANDA GELİR ELDE EDİLEMEZ”
BM Genel Sekreteri Kıbrıs Özel Danışmanı Espen Barth Eide, bir başka soru üzerine, hidrokarbon konusunda nasıl çalışma yapılırsa yapılsın kısa zamanda bir gelir elde edilemeyeceğinin bilinmesi gerektiğini söyledi. Eide, şöyle devam etti: “Öncelikle yüksek miktarda masraf yapılacak ve hayal kırıklığı yaşanacak. Sonra yeni denemeler olacak. Araştırma şirketlerine ödemeler yapılacak ve bir 10-15 sene sonra ilk para gelecek. Bu sürede çok fazla konu düşünmeniz gerekecek. Doğal gaz nasıl işlenecek, özel mi olacak devlet mi olacak, çevre konularını nasıl gözeteceksiniz. Ülkede turizm çok önemli. Sahillerinizde petrol istemeyeceksiniz. Güvenlik standartlarını nasıl sağlayacaksınız. Kıbrıslı Türk ya da Rum olduğunun fark etmeyeceği oldukça fazla ortak konu ve sorun olacak. Kıbrıslı Türk ya da Rum kimliği diye bir şey yoktur. Bu nedenle her iki taraf da bu önemli konuları düşünüp, birlikte çalışması gerekir”
Doğal gaz ve petrolün fazla para kazandırmasına rağmen istihdam sağlamadığına dikkat çeken Eide, “Tüm bunlar ortak konulardır. Ben de onları ‘benim geleceğimden bizim ortak geleceğimize’ dönüştürmeye çalışıyorum. Gelecekte hayal edemeyecekleri kadar çok anlaşmaları olacak. Burada sorun şu an bir anlaşma olmamasıdır” dedi.
Eide, Ankara’da 30 Aralık öncesinde araştırma gemilerinin geri çekileceği yönünde bir izlenim edinip edinmediğine ilişkin gelen soruya, Ankara’nın yapıcı fikirleri desteklemeye hazır olduğunu söyledi. Gemilerin varlığının sadece bir unsur olduğunu kaydeden Eide, kendisinin ancak izlenimlerini aktarabileceğini tarafların ise kendi görüşlerini ifade edebileceğini belirtti.
Kıbrıs sorununa değinen Eide, “10 yıllık kariyerimin yarısında savunma, diğer yarısında da dış ilişkiler alanlarında çalıştım. Savunma alanındaki çalışmalarım bana gerçekçilik, dış ilişkiler alanındaki çalışmalarım ise iyimserlik kattı. İkisiyle birlikte oraya varacağımıza inanıyorum” dedi.
Espen Barth Eide, mevcut duruma karşı ciddi tartışmalar bulunduğuna işaret ederek statükonun bölgesel koşullardan dolayı eskiden olduğu gibi istikrarlı olmayacağı düşüncesinde olduğunu söyledi. Nimet ya da lanet olabilen Hidrokarbon kaynaklarının bazı ülkeler için kesinlikle lanet olduğunu söyleyen Eide, istatistiklere bakıldığında petrol bulunan ülkelerde her zaman sorun yaşandığını, bazı ülkelerin bunu iyi idare ettiğini çünkü politik olarak da olayı doğru yönlendirdiğini söyledi.
Statüko karşıtı görüşlerin her geçen gün güçlendiğini kaydeden Eide, Kıbrıs’ta diğer çatışma olan ve çözüm aranan ülkelerin aksine, yıllardır savaş olmadığını ve problem yaşadıkları zaman ise masada çözmek gerektiği konusunda hem fikir olduklarını dile getirdi.