Temaslarda bulunmak üzere Makedonya’ya gelen Başbakan Ahmet Davutoğlu, Makedon mevkidaşı Gruevski’yle düzenlediği basın toplantısında çözüm süreciyle ilgili olarak, “Tek bir tarafla değil tüm taraflarla görüşmelerimiz devam edecek” dedi.
İki ülke ilişkilerinin çok derin olduğunu ifade eden Davutoğlu, “Türkiye’yle Makedonya ilişkileri çok derin, kültürel, temele sahip ilişkilerdir ve ilklerin ilişkisidir tabiri caizse. Makedonya bağımsızlığını ilan ettiğinde ilk tanıyan ülke Türkiye olmuştur. Üsküp’e ilk büyükelçiyi gönderen ülke yine Türkiye olmuştur. Yine anayasal ismiyle Makedonya’yı dünyanın her yerinde savunan bir ülkedir Türkiye. Bu anlamda başbakanlık görevini aldıktan sonra ilk ağırladığım başbakanda Makedonya Başbakanı sayın Gruevski’ydi. Bundan büyük bir onur duymuştum. Eylül ayındaki bu ziyarette kendisine ilk fırsatta iade-i ziyarette bulunacağımı ifade etmiştim. Benimde bu Balkanlara Yunanistan’a yaptığım bir ikili ziyaret dışında yaptığım ilk ziyaret. Dolayısıyla bu çerçevede Üsküp’te ve Makedonya’da tekrar bulunmaktan büyük memnuniyet duyuyorum. Ayrıca biraz önce toplantıda da zikrettim sayın Gruevski bir başka ilke imza attı bir seferde Türkiye’de 5 şehri ziyaret eden ilk başbakan oldu. Ben bu sefer Türkiye’deki yoğunluk dolayısıyla ona mukabelede bulunamadım ama ilk fırsatta beklide baharın güzel günlerinde en az 5 şehri kapsayan bir ziyarette bulunmayı planlıyorum. Çünkü Türkiye’yle Makedonya arasında çok derin ve kültürel ilişkiler var. Yine 2010 yılında Dışişleri Bakanlığım döneminde imzaladığımız strateji belgesinde üst düzey ziyaretlerin yılda 2 kez tekrar edilmesi konusunda fikir birliğine varmıştık. Sayın cumhurbaşkanımızın başbakanlığı döneminde bu gelenek sürdürüldü” dedi.
“TÜRKİYE HER YERDE HER NATO ZİRVESİNDE MAKEDONYA’NIN NATO ÜYELİĞİNİ DESTEKLEMİŞTİR”
Makedonya’yı sürekli ziyaret ettiklerini de ifade eden Davutoğlu, “Son 4 ay içerisindeyse Eylül ayında sayın Gruevski’nin ziyareti, sonrasında Ekim ayında Başbakan Yardımcımız Kurtulmuş ziyaret etti. Kasım ayında Meclis başkanımız ziyaret etti sayın Cemil Çiçek ve Aralık ayı başında da Makedonya Adalet Bakanı sayın Yaşari ziyaret etmişti şimdi ben ziyaret ediyorum dolayısıyla bir yılda birçok üst düzey ziyaret şu anda devreye girmiş durumda. Bütün bunların arkasında siyasi anlamda kurduğumuz karşılıklı güven ilişkisi var. Bu ilişki 2 ülke arasındaki işbirliğinin de temelini oluşturuyor. Türkiye her yerde her NATO zirvesinde Makedonya’nın NATO üyeliğini desteklemiştir, Makedonya’nın Atlantik yapılanmaları içerisinde yer alması konusunda da hep desteğini ifade etmiştir. Bundan sonra da bu desteğimiz sürecek. Yine siyasal ilişkiler bağlamında Balkanlar’da istikrar ve refahın sağlanması Balkanlar’da etnik ve herhangi bir çatışmanın olmaması açısından Makedonya son derece önemli, stratejik bir ülkedir. Çünkü Balkanların kalbi mahiyetinde tam merkezi bir konumda birçok farklı ve etnik dini temelli topluluğu bünyesinde barındıran çok kültürlü bir ülke olarak küçük bir özetidir. Bu çerçevede Makedonya’daki etnik ve dini çoğulculuğun korunması kültürel alanda onların faaliyetlerinin devamı büyük bir önem taşıyor. Bu ziyaretimde ikinci bir vesile olarak da Türkçe Eğitim Bayramı’na kutlamasına katılacağım bugün öğleden sonra. Yine iki sene önce Dışişleri Bakanı olarak geldiğimde sayın Gruevski ve sayın cumhurbaşkanı İvanov’la birlikte bulunmuştuk. Bugünde kendileriyle Türkçe Eğitim Bayramı’nda birlikte bulunmaktan büyük bir memnuniyet duyacağım. Bu Makedonya’daki kültürel çeşitliliğe verilen önemi bir kez daha ortaya koyacak” dedi.
“OSMANLICA ARŞİVE ULAŞIM İÇİN EĞİTİM VERİLMESİ VE ARŞİVLERİN MAKEDONYALI BİLİM ADAMLARI TARAFINDAN KULLANILMASINA ÖNEM VERİYORUZ “
Davutoğlu iki ülkenin ticari ilişkileriyle ilgili, “İkili ekonomik ilişkilerimiz gelişiyor ancak daha da gelişme potansiyeline sahip. Bugün sabah Türkiye’den yatırım yapan işadamlarıyla buluştuk. Onlara da çok açık şekilde ifade ettik. Makedonya’ya yapılan yatırımı Türkiye’ye yapılan yatırım olarak görüyoruz. Değerli dostumun Türkiye ziyaretinde de işadamlarıyla bir araya gelinmişti. Bu çerçevede son dönemde yaptığımız gayretlerle Makedonya’ya yaptığımız dış yatırım 1,5 milyar doları buldu. Daha fazla yatırım imkanı var. Bunu bugün detaylı olarak konuştuk. Serbest bölgeden yatırımların daha cazip hale gelmesine kadar birçok konuyu birlikte ele aldık. Değişik, alternatif modeller geliştirilerek daha çok sayıda Türk yatırımcının Makedonya’ya gelmesine önem veriyoruz. Dış ticaretimiz 400 milyon dolar civarındaydı geçen sene. Bu sene ilk 10 ayda 375 milyon doları geçtik. Yüzde 15’lik bir artış var. 450 milyon doları bulabiliriz. Ama daha önce tespit ettiğimiz 1 milyar dolar hedefine de en kısa zamanda ulaşma kararlılığındayız. Bu ekonomik ilişkiler bizim kültürel ilişkilerimizi destekleyen boyutlarda ihtiva ediyor” dedi.
Kültürel alandaki gelişmelerde de söz eden Davutoğlu, “Yine burada kültürel alanda, eğitim alanında işbirliği konularını da ele aldık. Uluslararası Balkan Üniversitesi Türkiye’nin de desteklediği bir proje olarak Makedonya’da eğitime katkı veren bir kurum. Ayrıca diğer eğitim alanlarında da çok sayıda öğrenci burada eğitim görüyor. Bu konuda atılabilecek adımları da birlikte değerlendirdik. Kültürel işbirliği ortak tarihimizden kaynaklanan bir zaruret. Ortak kültürel mirasımız var. Bu konuları da ele aldık. Bu kültürel mirasın korunması, restorasyonu gelecek nesillere taşınması konusunda da Yunus Emre Kültür Merkezi, TİKA ve Makedonya’daki kültürel kurumlar arasında çok yoğun bir işbirliği var. Kültürel anlaşmanın, kültür anlaşmasının bizim meclisimizde de onaylanmasıyla önümüzde çok geniş bir ufuk var. Biz Türkiye olarak değerli dostum sayın Gruevski Osmanlıca arşive ulaşım noktasında eğitim verilmesi ve bu arşivlerin Makedonyalı bilim adamları tarafından kullanılması konusuna çok önemli yaklaşıyoruz. Ne tür desteğe ihtiyaç varsa bunu vermeye hazırız. Dediğim gibi bu bizim ortak kültürel mirasımızdır. Bu konularda da işbirliğine devam edeceğiz. Önümüzdeki dönemde Afganistan’da yeni 2015’ten sonraki görev dağılımında Makedonya askerlerinin görev alacak olmaları da birlikte çalışacak olmamız da yine dostluğumuzun ve karşılıklı dayanışmamızın güzel bir örneğidir. Özellikle son derece verimli, güzel bir ziyaret gerçekleştirdik. Her zamanki gibi dostluk havasında gerek ikili gerek bölgesel konuları konuştuk. Türkiye Makedonya ilişkileri şimdiye kadar olduğu gibi bundan sonra da ilklerin ilişkisi olmaya devam edecek.
Dedim ki Türkiye Makedonya’nın ithalatında 8. İhracatında 13. Bu kabul edilebilir bir şey değil. Siyasi ilişkilerde ilk ülkeler arasında olacağız ama ekonomik ilişkilerde gerilerde olacağız. Ben ikinciliği bile kabul etmiyorum dedim. Birinci olmak durumundayız. İlk beş değil sadece” dedi.
“(ÇÖZÜM SÜRECİ) TEK BİR TARAFLA DEĞİL TÜM TARAFLARLA GÖRÜŞMELERİMİZ DEVAM EDECEK”
Serbest ticaret anlaşmasıyla ilgili önemli gelişmeler kat ettiklerini kaydeden Davutoğlu, “Ekonomik ilişkilere yansıtabilmek için de çok çaba sarf etmemiz lazım. Bu çabalardan biri sayın dostumun da vurguladığı gibi serbest ticaret anlaşması. Bugün serbest ticaret anlaşmasının kapsamının genişletilmesi konusunda bir prensip kararlarına vardık. Ekonomi bakanlarımız inşallah Ocak ayında bir araya gelecekler ve Türkiye şimdiye kadar diğer ülkelerle imzaladığı serbest ticaret anlaşması uygulamalarının en genişini Makedonya ile imzalamaya hazır tarım ve hizmetler sektörü de olacak şekilde. Bu yolla Makedonya ekonomisine de katkıda bulunabileceğimizi, Makedonya’dan Türkiye’ye de ihracatın artacağını düşünüyoruz. Ayrıca bu serbest bölge intihası da söz konusu olursa burada yapılacak yatırımlarda Türkiye’ye dönük şeyler de artar. İhracat bugün yine Türk yatırımcılarına, buraya yatırım yaparak, Makedonya’dan Türkiye’ye ürün ihraç edilmesi konusunda da çalışma tavsiyesinde bulundum. Bir çok firma ismini tek tek zikretmek istemiyorum, bir çok büyük Türk firması Makedonya’da çok büyük yatırımlar yapmış durumda. Makedonya ne kadar yatırıma açık hale gelirse ve kolaylaştırılırsa bu çalışmalar serbest ticaret anlaşmasının da getirdiği imkanlarla eminim çok kısa sürede ilk 5’e sonra da ilk ikiye sonra da en üst sıralara çıkabiliriz. Önemli olan burada iş dünyamızın da bu fırsatları değerlendirmesi, bu kadar iyi siyasi bir ortamda en verimli projelerle bunların hayata geçirilmesi” dedi.
Makedonya’nın NATO üyeliğiyle ilgili bir soru üzerine Davutoğlu, “Sadece istiyorum değil bunun sözcülüğünü, avukatlığını da yapıyoruz. Bütün NATO toplantılarında herhalde Makedonya dışında hiçbir başka ülke Türkiye kadar bunu desteklememiş ve dillendirmemiştir. Bazen Makedonya’nın olmadığı ortamlarda da biz Makedonya’dan daha fazla gündemde tuttuk. Balkanların istikrarı için mutlaka Balkanlarda bütün ülkelerin NATO şemsiyesi altında buluşmasında biz fayda mülahaza ediyoruz. Böylece ortak güvenlik sistemi içinde gerilimler düşer, herkes bu çerçevede bu istikrardan istifade eder. Zaten son bir NATO zirvesi sonrasında sayın İvanof’un Chicago’da verdiği bir yemekte de ‘Ben bir Makedonyalıyım’ diyerek başladığım konuşmada da bu hususta da açık tavrımızı ortaya koymuştuk. Her zaman Türkiye’nin Makedonya’nın NATO üyeliğine desteği hep sürecek. En kısa zamanda bu sorunların özellikle isim etrafında süren tartışmaların ve sorunların neticelenmesine ve Makedonya’nın NATO’da yerini almasını ümit ediyoruz. NATO’nun bir çok misyonunda da Makedonya’nın bizim askeri birliklerimizle birlikte çalışmıştır. Desteğimiz sürecek özellikle” dedi.
Davutoğlu, “İmralı’daki görüşmelere devlet heyeti ile birlikte HDP heyeti de mi katılacak?” sorusu üzerineyse, “Dün yine bu konudaki bir soruya verdiğim cevapta da vurguladığım gibi son dönemde yapılan görüşmelerde çok pozitif olumlu bir atmosfer var. Özellikle 6-7 ekim olayları sonrası sarsılan güven ortamı test edilmeye çalışılıyor. Bu pozitif atmosfer bu güven ortamı açısından önemlidir ve bizim için kamu düzeni bağlamında atılmakta olan adımlar kararlıkla sürdürülecek. Bundan hiç kimsenin şüphesi olmamalıdır ve kamu düzeni herhangi bir şekilde görüşme konusu değildir. Bu düzen öyle veya böyle mutlaka Türkiye’nin her köşesinde ihdas edilecek. Aynı şekilde ikinci ilke olarak da çözüm süreci demokratikleşmenin bir parçasıdır. Tek bir tarafla değil tüm taraflarla görüşmelerimiz devam edecek. Üçüncü ilke olarak da son görüşmelerde usul ve yöntem konusunda çok önemli olumlu gelişmeler oldu ve bu gelişmeler çerçevesinde ümit ederiz en kısa zamanda hepimizin arzu ettiği neticeler hasıl olur. Ama bunun detaylarını kamu önünde konuşmaktan büyük bir mülahaza etmiyorum açıkçası. Bu süreç kendi doğası içinde ve sağlam adımlarla ilerlemek durumunda” dedi.