El uyuşması genellikle bir veya iki eldeki sinirlere baskı yapan bir yaralanma veya hastalıkların, yani sinir sıkışmalarının sonucu ortaya çıkar. Genellikle bu, donuk bir yanma hissi, uyuşma veya karıncalanma olarak ortaya çıkar. El uyuşması için altta yatan nedenler sınırlıdır ve bir doktor tarafından görülmesi gerekir. EL UYUŞMASI BELİRTİLERİ El uyuşması parmaklarda, elde veya koldaki his kaybı olarak tanımlanabilir. Çoğu insan, çarpık bir kol üzerinde çok uzun süre uyuduğunda veya uzun süreli yazı yazma gibi aktivitelerden sonra bu hissi yaşamıştır. El uyuşması belirtileri başlangıçta endişe verici olabilir. El uyuşması, tuhaf ve endişe verici olabilecek diğer belirtilerle ilişkili de olabilir. Yaşadığınız el uyuşması, muhtemelen aşağıdaki belirtilerle ortaya çıkar: - Yanma - Karıncalanma - Karıncalanma hissi - Dokunmaya duyarlılık - Zayıflık veya sakarlık Genellikle bu belirtiler geçicidir. Çoğumuz, uyuşukluktan hızlı bir şekilde kurtulmak için parmaklarımızı ve ellerimizi sallamaya aşinayız. Bununla birlikte, el uyuşukluğunuz sık sık oluyorsa veya devam ediyorsa, el uyuşma belirtilerinizi takip etmek ve uygun bakımı almak için doktorunuzdan randevu alın. Her iki elinizde de uyuşma hissediyorsanız, belirtilerinizin zamanlamasını ve düzenini not edin. Zamanlama: Uyuşma ve buna bağlı semptomlar her iki elde de aynı anda mı ortaya çıkıyor? Veya farklı zamanlarda mı? Şiddet: Uyuşma ve ilişkili semptomlar bir elinizde diğerine göre daha mı şiddetli? Ya da yaklaşık aynı mı? EL UYUŞMASI NEDENLERİ El uyuşması, kolunuzdaki veya bileğinizdeki sinirlerden birinin veya bir dalının yaralanması, sıkışması veya tahriş olmasının sonucu ortaya çıkar. El, omuzda ve kolda yukarı doğru başlayan ve el boyunca kan akışı ve hissi için çeşitli yönlerde dallanan birçok sinir ve küçük kan damarlarından oluşur. El uyuşması ile sonuçlanan durumlar bu nedenle çeşitlidir. SİSTEMİK HASTALIK NEDENLERİ El uyuşması, altta yatan sağlık sorunlarından kaynaklanıyor olabilir. Metabolik: Diyabette zayıf glukoz kontrolü, periferik sinirlere zarar vererek ellerde ve vücudun diğer kısımlarında uyuşmaya (periferik nöropati) neden olabilir. Tümörler: Vücuttaki kanserli ve kanserli olmayan büyümeler, omzunuz ve kolunuz kadar yüksek sinirleri doğrudan sıkıştırarak elinizdeki ve parmaklarınızdaki sinirleri etkileyerek uyuşmaya neden olabilir. Kalıtsal: Charcot Marie Tooth hastalığı gibi bazı nadir kalıtsal bozukluklar vücuttaki birden fazla siniri etkileyebilir ve uyuşmaya neden olabilir. Bazı anatomik kusurlar da (örneğin fazladan bir kaburga) koldaki sinirleri ve kan damarlarını sıkıştırarak el uyuşmasına neden olabilir. Nörolojik: Siringomiyeli, omurilikte sıvı dolu bir kistin oluştuğu nadir bir hastalıktır. Bu kist, omuriliğin sinirlerini sıkıştırarak ve zarar vererek dışa doğru büyüyebilir ve ağrı, halsizlik ve uyuşukluğa neden olabilir. Çoğunlukla his kaybı ve uyuşukluk omuzların üst kısmında, ellerde ve kollarda ortaya çıkar. ENFLAMATUAR NEDENLER El uyuşmasının enflamatuar nedenleri aşağıdakileri içerebilir. Otoimmün: Vücudun kendisine saldırmasına neden olan birçok iltihaplı hastalık da sinirleri etkileyebilir ve uyuşukluğa neden olan yaralanmalara neden olabilir. Multipl skleroz ve lupus gibi durumlar, bu tür otoimmün hastalıkların örnekleridir. Enfeksiyonlar: Lyme hastalığı gibi bakteriyel enfeksiyonlar ve zona gibi çoklu viral enfeksiyonlar, el uyuşması semptomlarıyla sonuçlanan iltihaplanma ve sinir hasarına neden olabilir. Vasküler: Raynaud, tetikleyicilere tepki olarak parmaklardaki arterlerin daraldığı bir durumdur. Bu daralma, kanın parmaklara doğru bir şekilde dolaşımını engeller ve bu da bilateral uyuşma ve his kaybına neden olabilir. Parmaklar genellikle aşırı derecede soğuktur ve renkleri beyazdan maviye ve kırmızıya değiştirebilir. ÇEVRESEL NEDENLER El uyuşmasının çevresel nedenleri, yaşam tarzı alışkanlıklarına veya belirli maruziyetlere bağlı olabilir. Toksinler: Sinirlere zarar veren toksinler arasında kurşun gibi ağır metaller ve alkol gibi maddeler bulunur. Her ikisine de çok fazla maruz kalmak, uyuşukluğa yol açan sinir hasarına neden olabilir. Vitamin dengesizliği: E ve B12 vitaminleri gibi sağlıklı sinir fonksiyonu için gerekli olan bazı vitaminler vardır. Zamanla bu vitaminlerdeki eksiklikler sinir hasarına ve yaralanmaya neden olabilir. Tersine, çok fazla B6 vitaminine maruz kalmak da el uyuşması semptomlarına neden olabilir. Travma: El veya kolun ezildiği veya hasar gördüğü herhangi bir durum, el uyuşması ve sinir ağrısına neden olur. Ayrıca, yazı yazmak veya koltuk değneği kullanmak gibi tekrarlayan eylemler, el uyuşması semptomlarıyla sonuçlanan travmaya neden olabilir. KARPAL TÜNEL SENDROMU Karpal tünel sendromu, median sinirin karpal tünelden geçerken sıkışması sonucu elde ve koldaki uyuşma ve karıncalanma durumudur. Nedenler arasında bileğin ve elin aşırı kullanımı, özellikle yazı yazmak gibi sıkça tekrarlayan aktiviteler yer alır. BOYUNDA SİNİR SIKIŞMASI Boyunda sinir sıkışmasına servikal radikülopati de denir. Omurilikten ayrıldığı noktada boyundaki bir sinirin çevredeki kemikler, kaslar veya diğer dokular tarafından sıkıştırıldığı anlamına gelir. Spor veya otomobil kazası gibi travmatik bir yaralanmadan kaynaklanabilir. Yaşlanmanın normal aşınma ve yıpranmasından da kaynaklanabilir. Belirtiler arasında, kol ve eldeki güçsüzlük ve uyuşmanın yanı sıra, boyundan omuza kadar uyuşma ve karıncalanmayla birlikte keskin ağrı yer alır. Ayrıca tek omuzda ağrı, kolun altına yayılan ağrı, boynun arkasında ağrı, şiddetli omuz ağrısıyla da ortaya çıkabilir. Tanı, hasta öyküsü, fizik muayene ve refleksleri kontrol etmek için basit nörolojik testlerle konur. Kaslardaki sinir uyarılarını ölçmek için röntgen, CT taraması veya MRI gibi görüntüleme ve elektromiyografi yapılabilir. DİRSEKTE ULNAR SİNİR SIKIŞMASI Dirsekte ulnar sinir sıkışmasına kubital tünel sendromu da denir. Ulnar sinir, boyundaki omurilikte başlar ve kolun aşağısına, ele doğru ilerler. Bu çok uzun sinir, yol boyunca belirli noktalarda başka yapılar tarafından sıkıştırılabilir. Sıkışma genellikle dirseğin iç kısmındaki dar geçit olan kubital tünelde olur. Dirseğin içinde sıvı birikmesi ve şişmesi; dirsek kırığı veya çıkığı veya uzun süre dirseğe yaslanmak kubital tünel içindeki ulnar sinire baskı uygulayabilir. Belirtiler arasında, el ve parmaklarda uyuşma ve karıncalanma, bazen elde güçsüzlük ve hatta kas kaybı bulunmaktadır. Teşhis fizik muayene, röntgen ve sinir iletim çalışmaları ile konur. Tedavi, destekleyici bir destek takmak ve siniri daha fazla tahriş etmemek için aktiviteleri ayarlamakla başlar. Sinir sıkışması elde güçsüzlüğe ve kullanım kaybına neden olmadıkça genellikle ameliyata gerek olmaz. FİBROMİYALJİ Fibromiyalji, devam eden yorgunluk, yaygın dokunma hassasiyeti, kas-iskelet ağrısı ve genellikle bir dereceye kadar depresyon içeren bir dizi kronik semptomdur. Nedeni bilinmemektedir. Fibromiyalji, genellikle bir otomobil kazası veya boşanma gibi stresli bir fiziksel veya duygusal olayın ardından ortaya çıkar. Fibromiyalji hastalarının neredeyse yüzde 90'ı kadındır. Romatoid artrit veya lupus gibi romatizmal hastalığı olan herkes fibromiyaljiye daha yatkın olabilir. Kötü uyku, baş ağrısı, ağrılı adet dönemleri ve sıcağa, soğuğa, parlak ışığa ve yüksek seslere karşı artan duyarlılıkla birlikte ortaya çıkabilir. Fibromiyalji için standart bir test yoktur. Teşhis genellikle yukarıdaki semptomlar görünürde bir neden olmaksızın üç ay veya daha uzun süre devam ettiğinde yapılır. PERİFERİK NÖROPATİ Periferik nöropati, ayaklarda uyuşma ve karıncalanma hissini ifade eder. Durum en çok 60 yaşın üzerindeki kişilerde görülür. Bilinen bir nedeni yoktur. Belirtiler arasında, ayaklarda rahatsız edici uyuşma ve karıncalanma bulunmaktadır. Ağrı ve normal hassasiyet eksikliği nedeniyle ayakta durma veya yürüme zorluğu, ayak ve ayak bileklerindeki kaslarda güçsüzlük ve kramp da periferik nöropatide görülebilir. Periferik nöropati, yaşam kalitesini büyük ölçüde etkileyebilir, bu nedenle semptomları tedavi etmek ve rahatsızlığı azaltmak için tedavi olunmalıdır. Teşhis fizik muayene ile konur; diğer koşulları ekarte etmek için kan testleri ve elektromiyografi gibi nörolojik ve kas çalışmaları da yapılabilir. TORASİK ÇIKIŞ SENDROMU "Torasik çıkış", boyun tabanının her iki yanındaki sinirlerin ve damarların köprücük kemiğinin altından geçtiği boşluktur. Bunlar sıkışırsa veya hasar görürse, duruma torasik çıkış sendromu denir. En yaygın nedenler, araba kazası veya düşme gibi travmalar ve spor yaralanması gibi tekrarlama veya aşırı kullanımdır. Belirtiler, sıkıştırılan yapılara göre değişir. Nörojenik TOS sinirleri etkiler. En yaygın formdur ve kollarda, ellerde ve parmaklarda uyuşma, karıncalanma, ağrı ve güçsüzlük yaratır. Vasküler TOS ise arterleri ve damarları etkiler. Nörojenik TOS ile aynı semptomların yanı sıra ellerde soğukluk ve zayıf nabzı olan kollar yaratır. Hasarın kalıcı hale gelmemesi için bir sağlık kuruluşuna başvurmak önemlidir. Tanı, hasta öyküsü, fizik muayene, röntgen veya ultrason gibi görüntüleme ve bazen sinir iletimi ve kan akışı çalışmaları ile yapılır. DÜŞÜK KALSİYUM SEVİYESİ Hipokalsemi, kanda yeterince kalsiyum bulunmayan bir durumdur. Kalsiyum, kanda bulunan, kalbin ve diğer kasların düzgün çalışmasına yardımcı olan ve güçlü dişleri ve kemikleri korumak için gerekli olan bir mineraldir. Belirtiler arasında, yorgunluk, nefes darlığı, sinirli bir ruh hali, genel uyuşma ve ayakların karıncalanması bulunur. DE QUERVAİN TENOSİNOVİTİ (BAŞPARMAK TENDON SIKIŞMASI) De Quervain'in tenosinoviti, bileğin baş parmak tarafındaki tendonları etkileyen ağrılı bir durumdur. De Quervain'in tenosinoviti varsa, bileğinizi çevirdiğinizde, herhangi bir şeyi kavradığınızda veya yumruk attığınızda ağrı hissedersiniz. Belirtiler arasında el uyuşması, başparmak ağrısı, el zayıflığı, bir elde güçsüzlük ve bir elde uyuşma bulunur. BRAKİYAL PLEKSOPATİ (OMUZ SİNİRİ SORUNU) Brakiyal pleksus, boyun ve omuz arasında omurilik sinirlerini kola bağlayan bir sinir ağıdır. Boynun her iki yanında birer ağ vardır. Omzu germeye ve boynu yukarı ve uzağa doğru germeye zorlayan herhangi bir yaralanma bu sinirlere zarar verebilir ve brakiyal pleksopatiye neden olabilir. Genellikle spor yaralanmaları ve araba kazalarından sonra ortaya çıkar. Enflamasyon, tümörler ve radyasyon tedavisi de brakiyal pleksusa zarar verebilir. Şok benzeri batma veya yanma hissi ile birlikte kolda uyuşma ve güçsüzlükle ortaya çıkabilir. B12 VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ B12 vitamini, vücutta oksijen taşıyan hücreler olan sinir uyarılarının iletimini ve kırmızı kan hücrelerinin üretimini hızlandıran bir bileşik olan miyelin üretimi için gerekli bir vitamindir. Sadece hayvansal yan ürünler içeren diyetlerde doğal olarak bulunur. EL UYUŞMASI NASIL GEÇER? Aşağıdaki önlemler, seyrek veya geçici el uyuşması belirtileri için rahatlama sağlayabilir. Bazı alışkanlıklara dikkat edin: Tekrarlayan hareketlerden, sinirlerinize gereksiz baskı uygulayan sıkışık pozisyonlardan ve alkol gibi toksik maddelerden kaçının. Duruş: Genellikle, duruşunuzu iyileştirmek, yazarken bilekleriniz için daha iyi bir pozisyonda durmak ve kollarınızdaki/omuzlarınızdaki ve ellerinizdeki sinirlerin sıkışmasını ve tahrişini azaltmak için gün içinde sık sık mola vermek rahatlamanıza yardımcı olabilir. Dengeli beslenme: Sinirleri sağlıklı tutmak için gerekli vitaminler açısından dengeli beslenerek uyuşmayı tedavi edebilirsiniz. Meyveler, sebzeler, tahıllar ve yağsız proteinler vücudunuza sinirlerinizi korumak için gerekli olan beslenmeyi sağlayabilir. Düzenli egzersiz: Egzersizle ve dengeli beslenmeyle ideal kiloyu korumak, obezite ve diyabet gibi metabolik hastalıkları önleyebilir ve kontrol edebilir. Yukarıdaki önlemler rahatlama sağlamazsa, doktorunuz aşağıdakileri önerebilir. İlaçlar: Doktorunuz size ellerdeki uyuşma ile ilgili karıncalanma ve diğer semptomları tedavi edebilecek bir reçete verebilir. Fizik tedavi: Ellerde uyuşma semptomlarınız, ellerinize giden sinirlerin ve kan damarlarının sıkışmasına neden olan anatomik koşullar veya travmadan kaynaklanıyorsa, doktorunuz bu vücut kısımlarındaki baskıyı azaltmaya yardımcı olmak için fizik tedavi önerebilir. Cerrahi: Diğer tedaviler etkisiz ise ve el uyuşma semptomlarınız ilerlemeye veya kötüleşmeye devam ederse, doktorunuz cerrahi seçeneklere bakmanızı önerebilir. Herhangi bir konuşma zorluğu, yüzde sarkıklık veya elinizi veya kolunuzu kaldıramayacak kadar güçsüzlük belirtileri yaşarsanız, hemen bir sağlık kuruluşuna başvurun. Bunlar felç belirtileri olabilir. EL UYUŞMASI İLE İLGİLİ SIKÇA SORULAN SORULAR Neden uyurken ellerim uyuşuyor? Sinir tahrişi veya pozisyonlama nedeniyle uyuduğunuzda elleriniz uyuşabilir. Yaygın bir tahriş nedeni olan karpal tünel sendromu, geceleri el uyuşması olarak ortaya çıkabilir. Ek olarak, uyku sırasında nasıl döndüğümüz konusunda genellikle kontrolümüz yoktur. Bu hareketlerden bazıları, ellerinizi sinirleri tahriş eden veya kan akışını kesen ve geçici uyuşukluğa yol açan bir pozisyona getirebilir. Omuz ağrısı ellerde uyuşmaya neden olabilir mi? Evet, omuz ağrısı ellerde uyuşmaya neden olabilir. Dokunma hissiniz, deriden omuriliğe ve beyne kadar uzanan sinirler tarafından taşınır. El hissini işleyen sinirler omuz boyunca demetler halinde ilerler. Omuz ağrısı, omuzda bu sinirlerden birini tahriş eden veya sıkıştıran ve elde uyuşmaya yol açan bir yaralanmayı temsil edebilir. Sol elim neden uyuştu? Sol el uyuşması birçok durumdan kaynaklanabilir. En yaygın olarak, bunun nedeni, ele kan akışını kısıtlayan veya siniri tahriş eden duruş bozukluklarıdır. Bununla birlikte, eliniz aniden uyuşur veya sakar olursa, bu, felç veya sinir yaralanması gibi daha ciddi bir durumun işareti olabilir. Bazı otoimmün hastalıklar da bir elde uyuşmaya neden olabilir. Neden ellerimde sürekli karıncalanma hissi yaşıyorum? Karıncalanma hissi sinir tahrişinden veya hasarından kaynaklanır. Bu genellikle duruş bozukluklarından, karpal tünel sendromu veya servikal stenoz nedeniyle sıkışmış veya tahriş olmuş bir sinirden kaynaklanabilir. Daha şiddetli veya kronik karıncalanma diyabet (bu genellikle ayaklarda başlar), Raynauds hastalığı, bazı ilaçlar, toksinler, enfeksiyonlar, otoimmün hastalıklar, vitamin eksiklikleri veya yaralanmalara bağlı olabilir. Neden uyandığımda ellerimde karıncalanma ve uyuşma oluyor? Çoğu zaman, uyuduğunuz pozisyon nedeniyle elinidez uyandığınızda karıncalanma ve uyuşma hissedebilirsiniz. Duruş bozuklukları elinizin sinirlerini tahriş edebilir veya kan akışını keserek geçici uyuşukluğa neden olabilir. Bu aynı zamanda karpal tünel sendromunun bir belirtisi de olabilir. Bu liste tıbbi tavsiye niteliğinde değildir ve sahip olduklarınızı tam olarak temsil etmeyebilir. Sık ve kalıcı el uyuşması atakları yaşıyorsanız, uygun tedaviyi almak için durumunuzun kesin nedenini bulmak için doktorunuzu ziyaret edin.