Star Gazetesi Yazarı ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Resul Kurt bugünkü köşesinde staj sigortası ve askerlik borçlanması ile ilgili bilinmeyenleri kaleme aldı. İşte o yazı:
Bir süredir bazı okurlarımız, staj döneminde ödenen SGK primleri nedeniyle erken emeklilik talebini sosyal medya üzerinden iletiyor. Okurlarımız sürekli "Stajyerlere erken emeklilik var mı? Staj dönemi emekliliğe sayılacak mı" diye soruyor.
Elbette bu konuda daha önce de birkaç kez bu köşede yer verdim. Sorular ve talepler çoğalınca bu konuyu yeniden gündeme almak gerekti.
İşte staj sigortasında merak edilenler ve püf noktaları; Öncelikle, meslek Lisesi'nde yapılan staj döneminde, stajyerin öğrenim gördüğü okul tarafından sadece iş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık sigorta primleri ödendiğini belirtmeliyiz. Diğer bir deyişle bu dönemde stajyerler için emeklilikle ilgili malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primleri ödenmemektedir.
Stajyerlik hem meslek liseleri ve hem de üniversiteler için söz konusu olabiliyor. Her iki öğrenci grubu için de primler okul tarafından yatırılıyor.
Dolayısıyla da meslek lisesinde öğrenim görülen okullar tarafından yapılan staj sigortası, SGK işe başlama tarihi olarak kabul edilmediği gibi, SGK prim gün sayısı olarak da dikkate alınmamaktadır.
Çalışanların ilk defa normal sigortalı olarak malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primlerinin ödendiği tarihe göre emeklilik yaşı ve ödenmesi gereken prim gün sayısı belirlendiğinden, stajyerlik döneminde ödenen primlerle erken emeklilik mevcut durumda söz konusu olmamaktadır.
Askerlik borçlanmasıyla emeklilikte püf noktaları SGK'lıların emeklilik için gereken gün sayılarının yeterli olmaması durumunda, gün sayısını tamamlamak için askerlik borçlanması yapılabiliyor.
Askerlikte geçen sürelerin sosyal güvenlik açısından değerlendirilmesinde iki etkisi olmaktadır.
5510 sayılı Kanuna göre, sigortalılığın başlangıç tarihinden önce askerlik yapanlar için askerlik borçlanması ile hem sigortalılığın başlangıç tarihi borçlandırılan gün sayısı kadar geriye götürülmekte, hem de prim gün sayısı artmaktadır.
Bu nedenle askerlik öncesi SSK, Bağ-Kur, T.C. Emekli Sandığı (Özel Banka-Borsa Sandığı dahil) kapsamında bir işe girmemiş kişilerin askerlik borçlanması yapmaları emeklilik yaş ve günlerini öne çekmesi nedeniyle tavsiye edilir.
Ancak önce sigortalı olup, sonra askere gidenler (askerden önce sigortalı olanlar) içinse askerlik borçlanması yaptıklarında sadece prim gün sayısı artmaktadır. Emeklilik için gereken sigorta prim gün sayısı eksik olanların askerlik borçlanması yapmasında fayda bulunmaktadır.
Askerlik borçlanması yapılırken, kişinin asgari ücret ile asgari ücretin 6.5 katı arasında dilediği tutar üzerinden borçlanma yapması mümkündür. Sigortalının kendisinin belirleyeceği günlük kazancın yüzde 32'sinin, borçlanılacak gün sayısı ile çarpılması suretiyle hesaplanır. Mevcut asgari ücret (Günlük: 54,90 TL) dikkate alındığında, 18 aylık askerlik borçlanması yapan bir 4/a sigortalısı (SSK'lı), prime esas kazancı asgari ücretten seçerse, 1 günlük borçlanma 54,90 X 0,32= 17,57.-TL ve 540 günlük borçlanma 17,57x 540= 9.487,80 TL olacaktır. Bu borcun tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde ödenmesi gerekmektedir.
Tarım Bağ-Kur primlerinde son yedi yıla dikkat Tarım Bağ-Kur primi ödeyenlere önemli bir hatırlatma yapmak istiyorum.
Yatırılan son yedi yıl primin fazlası normal Bağ-Kur veya isteğe bağlı Bağ-Kur değil de, Tarım Bağ-Kur primi ise bağlanan maaş daha düşük oluyor.
Çünkü hem Tarım Bağ-Kur maaşında 2000 yılı öncesi için maaş hesaplaması bulunmuyor. Hem de maaş hesabında daha düşük basamak değeri olan Tarım Bağ-Kur basamağına ait göstergeler dikkate alınıyor. Bu hesaplama farklılığı nedeniyle emekli maaşları da yüzde 50-60 daha düşük oluyor.