Nisan yağmurlarıyla birlikte çıkan ve afrodizyak özelliği de olduğu belirtilen 'Domalan' mantarı başta ilimizde olmak üzere, Konya ve Aksaray'da vatandaşlardan büyük ilgi görüyor.
İlkbahar ile birlikte genellikle gruplar halinde bu mantarı toplamaya çıkan vatandaşlar, topladıkları mantarı, ya evde tüketiyor ya da semt pazarlarında kilosunu yüksek fiyatlardan satma fırsatını değerlendiriyor.
Dün itibariyle Karaman'da manavların tezgahlarında yer alan Domalan 25 Tl den satılmaya başladı. Bu mantarın müptelaları, gerek sofralarını zenginleştirmek, gerekse de maddi getirisinden dolayı, Dolaman mesaisi için birbirleriyle randevulaşmaya başladı bile. Dün ve bugün yağan yağmurdan sonra özellikle bu hafta sonuna çok sayıda vatandaşın Domalan Mantarı aramak adına zorlu, yorucu ve bir o kadarda zevkli mesai için şimdiden hazırlar.
Hafta sonunu bekleyemeyecek olanlar, mevsimin ilk Domalan'ını görmek ya da almak için, Yeni Minare Caddesindeki Coşaroğulları Manavına gidebilirler.
1.3 kilosuna 330 bin dolar ödemiş
PARİS - Eduardo Manzanares'in dükkânı Truffes Folies'de neredeyse her şey domalan mantarıyla yapılıyor. Sucuk, peynir, spagetti, hatta patlamış mısır. Fakat yılsonu tatillerinde asıl ilgiyi taze domalan, özellikle kara domalan olarak bilinen "Tuber Melanosporum" topluyor. Manzanares'in dediğine göre bu beğenilen mantar Noel hindilerini, tavuklarını veya horozlarını doldurmakta kullanılıyor. Bu da 24 Aralık akşamını Fransa'da en çok domalan mantarının yenildiği akşam yapmaya yetiyor. Ne var ki bu geleneği sürdürmek giderek pahalılaşmaya başladı. Gerek kara domalan, gerek diğer domalan türleri giderek azalıyor ve uzmanlara göre bu, Akdeniz havzasındaki mantarların küresel iklim değişikliğinden etkilenmesinin bir sonucu olabilir. Bir toptancının belirttiğine göre fiyatlar son on yılda ona katlandı. Manzanares de, "Bu yıl mantar açısından iyi değildi" diyor. Pa r is'i n lüks Yed i nci Arrondissement bölgesinde bulunan Truffes Folies'de kara domalanın kilo fiyatı 2 bin 000 euro civarında. Yani onlara eskiden beri "kara elmas" denmesi boşuna değil. Mantarın bir tanesi bile 100 euroyu bulabiliyor. Kaliteli şaraplar gibi domalanlar da bir dünya lüksü olarak kabul ediliyor ve Avrupa'da ne kadar durgunluk yaşansa da zenginler f iyatların yüksek olmasına aldırmıyor. Nitekim Macaulu milyarder Stanley Ho, 2010'daki hayır amaçlı bir açık artırmada, kara domalandan da değerli olan beyaz İtalyan domalanının 1.3 kilosuna 330 bin dolar ödemişti. Güney Fransa, İspanya ve İtalya'daki kara domalan hasadının yıllar içinde düşmesi çeşitli sebeplere bağlanıyor ve bunlar arasında ormanların azalmasıyla toprak kullanımının değişmesi de var. Yalnızca Fransa'da bile kara domalan hasadı 1930'larda 900 tondan bugün 45 tona düştü. Mantar toplamanın zorluğu da maliyeti artıran bir faktör. Yeraltında yetişen domalan için hâlâ eğitimli köpeklere ihtiyaç duyuluyor ve onu ağaç köklerinin arasından dikkatli bir şekilde elle çıkarmak gerekiyor. İngiliz "Nature" dergisinde yazan bir grup bilim insanıysa mantar hasadındaki düşüşün kısmen iklim değişikliğiyle de ilgili olduğunu belirtiyor. Bulgulara göre Fransa ve İspanya'daki kara domalan hasadı yaz yağmurlarıyla yakından ilişkili; buna karşılık mantarın yetiştiği yerlerde yazlar onlarca yıldır giderek ısınıyor ve kuraklaşıyor. Uzmanlar sıcak ve kurak yazların niçin hasadı düşürdüğünü bilemiyor, ama mantarlarla onlara ev sahipliği yapan ağaçların (çoğunlukla meşe ve fındık) yağışsız zamanlarda su için yarıştığını aktarıyor. Araştırmayı yöneten Paleo-klimatolog Ulf Büntgen, "Nedenini bilirsek şartlara uyum sağlayıp durumu telafi edebiliriz" diyor. Manzanares'se mantar işindeki onlarca yıllık geçmişini düşünerek, "Yirmi yıl önce fiyatlar çok daha düşük olduğu için insanlar bolca alışveriş yapıyordu. Ama bugün domalanlar tam bir lüks oldu" diyor.
DAVID JOLLY