Karaman'da tarihi İpek Yolu üzerinde bulunan ve adeta kaderine terk edilen Selçuklu dönemi eserlerinden Atlas Han, bugünlerde küçükbaş hayvanların konaklığı bir mekan olarak göze çarpıyor. Karaman'ın Ayrancı ilçesine bağlı Höyükburun köyü sınırları içerisinde olan hanın, kim tarafından hangi yılda yaptırıldığı kesin olarak bilinmiyor. Toroslar'dan ovaya inildiğinde ilk han olma özelliğini taşıyan eser, kesme taşlardan yapılmış mimarisi ile Selçuklu hanlarının tüm özelliklerini barındırıyor. Atlas Han'ın yapımında, çevredeki eski Bizans ve Roma yerleşkelerinde bulunan dini ve askeri binalardan getirilen taşlar da kullanılmış. Duvarlarda dini motiflerle süslü büyük taşlar ve sütun başları dikkati çekiyor. Tamamen harabe haldeki han, bugüne kadar hiç restore edilmemiş durumda bekliyor.
Etrafı tel örgülerle çevrilen ve çobanlar tarafından ağıl olarak kullanan tarihi Atlas Han, içler acısı bir durumda restore edilmeyi bekliyor. Kaçak kazıların yapılmasıyla tahrip olan han şimdilerde ağıl olarak kullanılıyor. Küçükbaş hayvanlar tarihi Atlas Han'ın içinde ve çevresinde ki tel örgülü bölümde ikamet ediyor. Çobanlar ise tarihi Han'ın yanında bulunan çadırda kalıyor. Atlas Han'ın sağ duvarına bitişik olarak yapılan tuvalet ise ecdadımızın kemiklerini sızlatacak cinsten. Han'ın duvarlarında ki tarihi taşlara yazılan yazılar da Atlas Han'ın tarihi dokusuna büyük zarar veriyor. Han'ın içerisinde ve çevresinde bulunan bölmede ki küçükbaş hayvan pislikleri de büyük tepki çekiyor. Tarihi Han için yetkililerin harekete geçmesi bekleniyor.
Atlas Han'ın Hikayesi
Selçuklu dönemi eserlerinden tarihi Atlas Han'ın hikayesi oldukça ilginç. Yerel halk tarafından anlatılan hikayeye göre; Yaşlı bir kadın yılların bereketli gittiği zamanlarda, saman yaptırmakta ve yaptırdığı samanları da nodalayarak saklamaktadır. Aradan geçen birkaç yıl sonra büyük bir kuraklık olmuş ve kıtlık baş göstermiş. Böylece yaşlı kadın nodalardaki samanları satarak parasıyla bu Atlas Hanı yaptırmıştır. Bir de tekerlemesi vardır ki kadın şöyle der:
Sakladım sarı samanı
Geldi zamanı
Satın parasıyla
Yaptırdım Atlas Hanı,
Ecdadımızın Karaman'da bulunun yadigarı Atlas Han'ın içinde bulunduğu rezil durumdan kurtularak restorasyon yapılması için yetkililerden harekete geçilmesi bekleniliyor.
Necati ERMİŞ