Doç. Dr. Onur Aykaç danışmanlığında Şeyda Aytekin tarafından hazırlanan “Karaman Halk İnanışları ve Uygulamaları” başlıklı tez, Mayıs ayı içinde tamamlandı ve yakın zamanda Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Ulusal Tez Merkezi’nde erişime açıldı. 192 sayfadan oluşan tezde, Karaman halk inanışları ve uygulamaları 15 başlık altında ele alındı ve önemli verilere ulaşıldı.

01 Temmuz 2021 tarihinde çalışmalarına başlayan ve Karaman/Merkez’deki 17 mahallede görüşmeler gerçekleştiren Şeyda Aytekin şunları söyledi:

“Böyle bir çalışmayı gerçekleştirmekten ve doğup büyüdüğüm şehre katkı sağlamış olmaktan dolayı çok mutluyum. En büyük hayalim, okuyup memleketime hizmet edebilmekti. Bu çalışmayla hayalimi gerçekleştirdim ve Karaman’daki sözlü kültürün bir kısmının yazıya aktarılmasını sağladım.”

Çalışmanın gerçekleşme süreci hakkında daha detaylı bilgiler istediğimiz Aytekin, sözlerine şöyle devam etti:

“Çalışmam Etik Kurul iznini gerektirdiği için görüşmelere başlamadan önce KMÜ Bilimsel Araştırma ve Yayın Etik Kurulu’na müracaat ederek gerekli izinleri talep ettim. Etik Kurul izni 25 Ocak 2021 tarihinde çıksa da sürecin Covid 19 pandemi dönemine denk gelmesi sebebiyle görüşmeleri gerçekleştirmek için salgın yasaklarının hafiflemesini bekledim; bu sebeple görüşmelere 01 Temmuz 2021 tarihinden sonra başlayabildim.

Temsil kabiliyeti yüksek kaynak kişilerle gerçekleştirdiğim görüşmelerde, kaynak kişilere bazı soruları standart şekilde yönelttim, bazı soruları ise konuşmanın seyrine göre anlık olarak ürettim. Görüşmelerimin en kısası 4 saat sürdü, en uzunu ise iki güne yayılacak şekilde 11 saati buldu. Görüşme sürelerinin bu denli uzamasında, görüşmecilerin halk inanışlarına dair başlarından geçen pek çok anıyı detaylı olarak anlatmak istemeleri etkili oldu. Hepsine ayrı ayrı teşekkür ediyorum. Onlar sayesinde böylesine kıymetli bir çalışma ortaya çıktı.”

Tezin danışmanlığını yürüten Doç. Dr. Onur Aykaç ise şunları söyledi:

“Bilindiği üzere teknoloji çağında yaşıyoruz ve sözlü kültür ortamları iyice kaybolmaya başladı. Belki de 20-25 yıl sonra hikâye anlatan amcaları, masal söyleyen teyzeleri göremeyeceğiz. Bu sebeple hiç vakit kaybetmeden yaşadığımız yerlerin sözel dokusunu kayıt altına almak zorundayız. Bu noktada hem devletin ilgili birimlerine hem de akademisyenlere büyük iş düşmektedir. ‘Bugüne kadar Karaman özelinde yapılan çalışmalar yeterli mi?’ derseniz size umut verici şeyler söyleyemem. Henüz bilimsel temellere dayanan bir Karaman kültür envanteri hazırlamış değiliz. Odamda Nuh Nebi devrinden kalma bir tane Karaman kültür envanteri var; onu ne zaman güncelleyecekler bilinmez. Bu noktada Karaman İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ile KMÜ Türk Halk Kültürü Uygulama ve Araştırma Merkezi’ne büyük iş düşüyor.”

Aykaç, Karaman kültürüne dair bugüne kadar yaptıkları çalışmaları ise şu şekilde özetledi:

“Bu noktada mesai arkadaşlarımı da anmadan geçemem. Dr. Öğr. Üyesi Hüseyin Aksoy, Karaman bölgesi Yörüklerini yüksek lisansta çalıştı. Ayrıca birlikte, Dede Korkut hikâyelerinden biri olan Bamsı Beyrek hikâyesinin Karaman varyantını Sudurağı’nda yaşayan bir amcadan derleyip yayınladık. Yine meslektaşlarımdan Arş. Gör. Meltem Öksüz, Karaman’daki geleneksel meslekleri icra eden ve çırağı olmayan son ustaları çalıştı. Allah ömürler versin, o ustalar bu dünyadan göçünce onların mesleklerini hatırlamak için Meltem Hanım’ın tezi belki de tek kayıt olacak. Ayrıca 15 yıla yakın bir süredir lisans öğrencilerimize ödev olarak yaptırdığımız Karaman’la ilgili yüzlerce derleme kaydı da elimizde mevcut. Daha neler neler yaptık, saymakla bitmez. Şimdi soracaksınız: ‘Sizin Karaman’la bağınız ne? Yani buralı mısınız?’ Hayır, hiçbirimiz buralı değiliz; Karaman’la sadece gönül bağımız var. Bizler burada kaldığımız sürece bu kadim şehre hizmet etmeye devam edeceğiz.”

Karaman/Merkez’de hâkim olan halk inanışları ve bunlar etrafında oluşan uygulamaları kayda geçiren “Karaman Halk İnanışları ve Uygulamaları” başlıklı tez, YÖK Ulusal Tez Merkezi’nde okurlarını bekliyor.