OKUL ÇAĞINDA ÇOCUĞU BULUNAN EBEVEYNLERE TAVSİYELER

        Soğuklarda çocukların korunmasının zorluğundan kış mevsimi ebeveynler tarafından pek sevilmez. Okul dönemindeki çocukların oyuna olan düşkünlüğünden soğuk havalarda giydirilen kıyafetlerin hareketleri kısıtlamasından dolayı ebevynler ile çocuklar arasında giyinme tartışmaların yaşanması sık görülür. Çocuğu soğuktan koruyup, olası hastalıkları mümkün olduğunca önlemek ve aynı zamanda giyim sorunlarını oyuna dönüştürebilmek için birkaç önemli ayrıntıya dikkat edilmesi gerekmektedir.

 

Çocuklar, kış aylarında öyle giydirmeli ki, hem soğuktan üşümeden korunsun, hem de normal günlük aktivite yaparken ve oyun oynarken terlemesin. Bu konuda annelere önerdiğimiz soğan sistemine göre yani çocuğu kat kat giydirmek. 

        Tek kat çok kalın bir giysi yerine daha ince bir yapıda birkaç kat giysi soğuk havaya karşı daha iyi bir yalıtkanlık sağlarken, gerektiğinde de çıkarılarak çocuğun terlemesi ve vücut ısısının artması engellenir. Örnek olarak, en altta termal iç çamaşır, paltosunun önünü açsa bile çocuğu koruma amaçlı boğazlı veya dik yakalı bir kazak, bunun üstüne süveter, kalın bir pantolon ve palto giydirilebilir.

Yünlü giysiler sıcak tutmalarına karşılık alerjik bünyesi olan çocuklarda istenmeyen etkileri olacağından özellikle cilde temas eden giysilerin % 100 pamuk olmasına dikkat edilmelidir.

Palto çocukların hareketlerini kısıtladığından çocukları çok rahatsız eder. Bu yüzden de çocuklar giymemek için direnir ve buldukları ilk fırsatta paltodan kurtulmayı isterler. Bu yüzden çocuklarla inatlaşmadan ve paltonun gerekliliği izah edilerek ikna yolu tercih edilmelidir. Ayrıca, hareketlerini engelleyen, ağır olan paltolar yerine hafif ve yalıtımlı malzemeden yapılmış olanları tercih etmek gerekir. Muflonlu kumaşlar uygundur.
 

Giysilerini seçerken de kolay giyilebilen, boğazı sıkmayan, kaşındırmayan, aşırı bol veya dar olmayanlar tercih edilmelidir. 

Öğrencilerin okul başarısı yanında, büyüme ve gelişmeleri ile sağlıklı beslenmeleri de çok önemli bir husustur. Okul çağı döneminde, öğrencilerin bedensel ve zihinsel gelişimlerini en iyi şekilde tamamlamalarına ve ileriki yaşlarda sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazanmalarına destek olmak gerekir.

Bu hususta ebeveynler kadar öğretmenlere de sorumluluk düşmektedir. Öğretmenler, çocuğun kahvaltı yapıp yapmadığını sorgulayabilir. Dışarıda açıkta satılan yiyeceklerin tüketilmesini engelleyebilirler. Beslenme saatlerinde; patates kızartması, çikolata, gibi yiyecekler yerine, peynir, yumurta, taze sebze ve meyve gibi besinler, gazlı ve diğer hazır içecekler yerine süt, ayran, taze sıkılmış meyve suyunun tercih edilmesi konusunda çocukları uyarmalı ve bu konuda veliler ile işbirliği yapmalıdırlar.

 Okul dönemindeki çocuklarda, beslenmede şunlar tavsiye edilir:

Sağlıklı beslenme için çocukların dört besin grubundan yeterli miktarlarda tüketmeleri gereklidir. Süt grubundan süt, yoğurt, et grubundan et, tavuk, yumurta, peynir ve kuru baklagiller, sebze ve meyve grubu ve tahıl grubundan ekmek, bulgur, makarna, pirinç gibi besinlerin her öğünde yeterli miktarlarda tüketilmesi sağlanmalıdır. Her gün et balık ya da kümes hayvanları gibi protein içeriği yüksek besinleri tüketmesi sağlanmalıdır. 

Kemik ve diş gelişimi ve ileri yaşlardaki osteoporozun gelişmesini önlemek için günde 2-3 su bardağı süt veya yoğurt, bir kibrit kutusu kadar peynir alınmalıdır. Hastalıklara karşı direncin arttırılması için de taze sebze veya meyve tüketilmelidir.

Okula erken saatlerde giden çocukların beslenmesinde önemli bir sorunda kahvaltının atlanması ve basitçe geçiştirilmesidir. Bütün gece süren uzun bir açlık sonrasında kahvaltı yapmadan okula giden çocuklarda dikkatini toplamada zorlanma ve dolayısıyla okul başarısında düşme olması beklenebilir. Çocukların her sabah düzenli olarak kahvaltı yapma alışkanlığı kazanmalarına özen gösterilmelidir. Peynir, haşlanmış yumurta, taze meyve suyu, birkaç dilim ekmek veya 1 bardak süt, poğaça, domates çocuklar için yeterli ve dengeli bir kahvaltı örneğidir. 

Ders çalışırken veya dinlenirken acıkınca şeker ve şekerli besinler, cips, gazlı içecekler yerine süt, yoğurt, sütlü tatlılar, ekmek arası peynir, taze sıkılmış meyve suları ve kurutulmuş meyvelerin tercih edilmesi sağlıklı beslenme açısından önemlidir.

Açıkta satılan yiyeceklerin sağlıklı hazırlanıldığından emin olunamayacağı gibi saklama şartlarına bağlı kolay bozulma görülebileceğinden tüketimi tavsiye edilmez.

Çocukların okul kantinleri, büfe gibi yerlerden satın aldıkları besinlerin seçiminde de dikkatli olmaları gerekmektedir. Son alınan tedbirlerle gazlı içeceklerin yasaklanmış olması çocukların sağlıklı beslenmesinde çok önemli bir adımdır.

7-12 YAŞLARDAKİ ÇOCUĞUN OKUL ÇANTASI NE AĞIRLIKTA OLMALIDIR?

Okul çocukluğunda çanta ağılığının fazla olması ve uygun olmayan pozisyonda taşınması sırt ağrılarına sebep olmaktadır. Bu yaştaki bel ağrıları ileri yaşlardaki bel ağrılarına zemin hazırlamaktadır. Çocuğun boy ve ağırlığına uygun çanta seçimi önemlidir.

Sırt çantaları uygun kullanılırsa okul çocukları için okul kitap ve gereçleri taşımada en uygun, popüler ve pratik yoldur. Sırt çantaları yükün vücudun güçlü kasları üzerinde dağıtılması için tasarlanmıştır. Sırt çantaları uygun kullanılmaz ise çocuklarda çeşitli kas, eklem ve sinir zedelenmelerine bağlı olarak ağrı ve uyuşmalar görülebilir.

Çantaların askılarının uzun ve gevşek oluşu durumunda ağırlık merkezinin arkaya kayması sonucu bel kaslarında zorlanma ve ağrı meydana gelir. Çanta ağır olacak olursa ve/veya tek taraflı omuz askısı kullanılırsa kas zorlanmaları, omurgada sağ veya sola eğilmeler gibi pozisyon bozukluklarına neden olabilir. Omuz askılarının geniş ve yumuşak olması omuz üzerinde yükün eşit dağılmasını sağlar. Dar ve sert olan omuz askıları kasta ve omuzda ağrılara sebep olur. Omuz askılarının ince olması ve ağırlığın fazla olması durumunda sinirlere ve damarlara bası sonucu el ve kollardaki sinirlerde zedelenme, ağrı ve uyuşmalar görülebilir.

Bu hususlar göz önüne alındığında, 

Sırt çantası hafif olmalıdır. Sırt çantası çocuğun ağılığının %10- 15 ini geçmemelidir. Bu da ilkokul çocuğu için 3-5 kg ve daha üstü öğrenimler maksimum 8 kg’ dır. Çantanın kedisinin de hafif olması gerekir.

Eğer okul nedeniyle çocuğun taşıdığı yük ağır ise öğretmen veya okul yönetimi ile konuşup hafifletmenin yolları aranmalıdır. 

Sırt çantasında ağır olan eşyalar çantanın sırta bakan tarafına, hafif olanlar ise sırttan uzak o lan kısma, ufak ve hafif olanlar çantanın ceplerine yerleştirilebilir, ağırlık çantanın sağ ve solunda eşit dağıtılmalıdır. 

Sırt pedi iyi olmalıdır. İnce olanlarda çantadaki sert objeler yada kitap köşe uçları sırta batarak rahatsız eder. Bel kayış bağlanması ağır yükün daha da eşit dağıtılmasını sağlar. Üzerinde tekerlek olanlar Roller sırt çantası özellikle çok ağır taşıyan öğrenciler için merdiven çıkarken daha rahat olabilir. Çanta her gün kontrol edilmeli ve ihtiyaç olmayan ağırlıklar atılmalıdır. Çocuklara sırt çantası taşırken yerden bir şey aldığında dizlerin kırılarak çömelmesi ve öne eğilmekten kaçınması anlatılmalıdır.

     Uz. Dr. Abdullah CANBAL

               Çocuk Sağ. Ve Hast. Uzmanı