Özel Karaman Selçuklu Hastanesi Üroloji Uzmanı Op.Dr.Osman TÜKEL günümüzde yaşlanan erkeklerin en önemli problemlerinden biri hale gelen prostat büyümesi sorununu siz okuyucularımızla paylaştı.
Prostat; sadece erkeklerde bulunan bir organdır. Mesane (İdrar kesesi) ile dış idrar yolu arasında bulunan prostat bezi, yaklaşık 20 gr. ağırlığında olup görevi, meninin sıvı kısmının oluşturulmasıdır. Prostat, yaş ilerledikçe büyüyen bir organdır. Yaklaşık olarak 30 yaşlarından sonra büyümeye başlar,
Prostat bezi ile ilgili olarak bir erkekte yaşamı boyunca görülebilecek sorunları üç kısımda inceleyebiliriz.
1. Prostat enfeksiyonu (Prostatit)
2. Prostat büyümesi (BPH – iyi huylu prostat büyümesi)
3. Prostat kanseri
Bu noktada şu düzeltmeyi yapmakta fayda görüyorum. Halk arasında yaygın kullanımı ile ' Prostat oldum tabiri ile kast edilen iyi huylu prostat büyümesidir. .
Bu üç hastalık grubu birbirinden farklı olmakla birlikte hastada aynı şikâyetleri verebilirler. Bu şikâyetler kısaca; idrar yaparken yanma sık idrara çıkma, , idrarı tam yapamama hissi, idrar yapamama gibi şikâyetlerdir. Bu hastalıkları kısaca ele alırsak;
Prostat Hastalıklarında Belirtiler
İdrar yapmayı başlatmada zorluk (özellikle sabah ilk idrarda)
Sık sık idrara çıkma (özellikle geceleri)
İdrar yaparken sızı ya da yanma
Mesanenin tamamen boşalmadığı hissi
Aniden kuvvetli idrara çıkma ihtiyacı
Zayıf idrar akımı, kesik kesik, çatallı idrar yapma
İdrar yaparken zorlanma ya da ıkınma
İdrar damlaması ya da kaçırma
İdrar yaparken sızı ya da yanma
İdrar yaparken zorlanma ya da ıkınma
Geç Kalınmış Vakalarda Belirtiler
- Güçsüz mesane kasılma fonksiyonunda kayıp (zayıf mesane )
- İdrar yolu enfeksiyonları
- Tamamen idrar yapamaz hale gelme ( idrar sondasına bağımlı kalma )
- Böbrek yetmezliği
Prostat iltihabı (Prostatit) ağrılı idrar yapma veya zor idrar yapma gibi belirtileri ile kendini gösteren prostat enfeksiyonudur. Daha çok genç erkekleri etkilemektedir.
Prostat büyümesi (BPH) kanser ile ilgisi olmayan prostat bezinde büyüme ile seyreden hastalığıdır. İleri yaştaki erkeklerde Sıktır. 60'lı yaşlarda erkeklerin yarıdan fazlasında görülür.
Prostat kanseri: Diğer kanserlerde olduğu gibi prostat dokusunda ortaya çıkan habis hücrelerin kontrolsüz çoğalması ile oluşur
Prostat Hastalıklarında Tanıda neler yapılmaktadır.?
1.) Parmakla prostat muayenesi : Prostat kanseri ayırıcı tanısında önemlidir . Normal PSA değerlerine sahip hastaların belirli bir kısmında bu muayene ile kanser teşhisine yardımcıdır.
2.) Serum Prostat Spesifik Antijen (PSA) bakılması : Prostat kanseri ayırıcı tanısında önemli
bir labaratuar testidir.
3.) Ultrasonografik inceleme
4.) İdrar tahlilleri
5.) İdrar akım ölçümü (Üroflowmetri) İdrar akış hızı, süresi, hakkında objektif bilgi verir.
6.) İdrar yapma sonrası mesanede kalan idrar miktarı tayini
7.) Endoskopi (Mesane ve idrar yollarının optik aletlerle direkt gözlenmesi ve hasta şikayetlerininin kaynağını sadece prostatın idrar yolu içine büyüyüp yolu tıkaması veya idrar yolu darlıkları, taş , tümöral oluşumlar araştırılır. Ek olarak mesane değişiklikleri değerlendirilir.
8.) Prostat biyopsisi : şüpheli olgularda ultrason eşliğinde makattan girilerek prostattan iğne ile parçalar alınması işlemi
Sonuçta Prostat hastalıklarının temel değerlendirmesinde kanda bakılan PSA hormon düzeyi, parmakla prostat muayenesi ve ultrasonografik inceleme kullanılmaktadır.
Her erkekte prostatın iyi huylu büyümesi yaşlanma ile beraber olmaktadır. Yaşlanma sürecinin doğal sonucu gibi gözükmektedir. Ancak erkekte prostat büyümesi olmasına karşın , her hastada aynı şikayetler gözlenmeyebilir. Bu durumda sadece prostat bezinin büyümesinin saptanması, işeme şikayetleri hastada bulunmuyorsa , çok anlamlı bir bulgu değildir.
PROSTAT HASTALIKLARI TEDAVİ EDİLMEMESİNİN RİSKLERİ NELERDİR ?
1. İdrar yolu iltihapları : İdrar yaparken yanma şikayetine neden olabilir.
2. Ani idrar tıkanması: Hiç idrar yapamama ve idrar sondası takılır ve cerrahi tedavi planlanabilir.
3. Mesanede fonksiyon bozukluğu : Prostatın meydana getiridiği idrar yolu tıkanıklığı uzun dönemde mesanenin tam boşaltılamamasına bağlı mesane kasında yorulma yapısında bozulma elastikiyetinde kayıp neticesinde hasta idrar yapmaya çalışırken yeterince kasılamayabilir. Bu yorulma aşırı derecede olursa tıkamaya yol açan prostatın ameliyatla ortadan kaldırılması sonrasında bile hasta rahat idrar yapamayabilir. İdrar kaçırma problemleri başlayabilir.
4. Böbrek yetmezliği
İyi Huylu Prostat Büyümesinde Tedavi
Tedavide hastalığın bellirti ve bulguların şiddetine göre hafif derecede şikayeti olanlarda ilaç tedavisi , daha ağır olanlarda cerrahi tedavi yapılmaktadır.
İlaç tedavisinde kullanılan ilaçlar idrar yolu çevresindeki kas liflerini gevşeterek hastaların rahat idrar yapmalarına yardımcı olurlar. Burdaki etki kalıcı değildir , hastanın her gün ilacını düzenli alması gerekir. İlaç kesilince etkiside kaybolur.
Cerrahi tedavide ; İdrar yollarının tıkanması nedeni ile sonda takılmış olması , ilaç tedavisi ile şikayetlerin istenilen düzeyde rahatlama sağlamaması , mesane taş gelişmiş olması ,böbrek yetmezliği bulgularının başlamış olması sık sık idrar yolu enfeksiyonu geçiren hastalarda başvurulmaktadır. Yöntem olarak TUR-P ( kapalı ) ve açık prostat ameliyatları yapılmaktadır. Açık prostat ameliyatları günümüzde çok büyük prostatlarda uygulanmaktadır. Günümüzde daha çok TUR-P operasyonu yapılmaktadır.
Kapalı ameliyatta penisten optik bir aletle girerek prostatın kazınmasıyla yapılır. Operasyon yaklaşık olarak bir saat sürer. Hasta İki gün sondalı olarak hastanede kalır.
Op.Dr .Osman TÜKEL