Özel Optimed Hastanesi Dahiliye Uzmanı Uzm. Dr. İrfan Aydın, hızlı kilo kaybının da karaciğer yağlanması oluşturabileceğini söyledi.
Aydın, "Vücut ağırlığı normalin yüzde 10’undan fazla olan insanların 3’te 2’sinde karaciğer yağlanması saptanmaktadır. Bunun dışında şeker hastalığı, hipertrigliseridemi ve fazla alkol kullanımı da karaciğer yağlanmasına yol açabilecek diğer durumlardır" dedi.
Karaciğer yağlanması (Hepatosteatoz) hakkında bilgi veren Uzm. Dr. Aydın, karaciğer yağlanmasının en sık görülen şeklinin başka hastalıkların seyri sırasında ortaya çıkan tipi olduğunu söyledi. Karaciğer yağlanmasına sebep olan en önemli etkenin aşırı şişmanlık olduğuna değinen Uzm. Dr. Aydın, "Kan lipidlerinden tek başına kolesterol yüksekliği karaciğer yağlanması için bir risk faktörü değildir. Aşırı A vitamini kullanımı, uzun süre damar yolu ile beslenme, hızlı kilo kaybı ve kortikosteroid gibi ilaçların uzun süre kullanımı karaciğer yağlanması oluşturabilir. Yağlı yiyeceklerle beslenmenin karaciğer yağlanmasına neden olabileceği mantıklı gibi gözükse de bu tür diyetle beslenme aşırı kilo artışına ve kan trigliserid düzeylerinin yükselmesine yol açmadıkça karaciğer yağlanması oluşturmaz" ifadelerini kaydetti.
Karaciğer yağlanmasının, karaciğer hücrelerinde aşırı miktarda yağ birikmesi sonucunda ortaya çıkan bir durum olduğunu belirten Uzm. Dr. Aydın, "Erkek ve kadınlarda aynı sıklıkta görülür. Normalde karaciğer hücrelerinde az bir miktarda yağ bulunabilir ve bu bir hasara yol açmaz. Ancak yağlanmanın fazla olması karaciğerde fonksiyonel ve yapısal değişikliklerin ortaya çıkmasına yol açar. Karaciğer yağlanması karaciğerde inflamasyonla giden hastalıklarla birlikte olabileceği gibi kendisi de bizzat karaciğerde inflamasyonuna yol açabilir. Bunun sonucunda karaciğer hücrelerinde harabiyet ve karaciğer fibrosisi gelişir. Karaciğerdeki hücre harabiyeti ve ölümü ilerledikçe olay karaciğer sirozuna dönüşür ve ciddi bir durum haline gelebilir. Bu yüzden ileri derecede yağlı karaciğeri olan hastaların dikkatli değerlendirmesi ve yakından takip edilmeleri gerekir" açıklamasında bulundu.
Karaciğerin vücutta yağların metabolizması ve yıkımında önemli rol oynadığına vurgulayan Uzm. Dr. Aydın, karaciğerde yağların metabolize edilmesi sırasındaki aksaklıkların karaciğerde yağ birikimine sebep olabileceğini söyledi. Karaciğerde yağların metabolizasyonu veya sekresyonunun, dolaşımdaki yağ asitlerinin diğer dokulardaki yağ depoları tarafından tutulma kapasitesi ile yakından ilişkili olduğunu dile getiren Uzm. Dr. Aydın, "Hepatik steatozda karaciğerden yağ sekresyonu bozulmaktadır. Karaciğer, kendisine gelen karbonhidrat miktarı arttığında oluşan karbonhidrat fazlasını yağ asidlerine çevirerek harcar. Karaciğerden salınan ancak metabolize edilmeyen yağ asitleri karaciğerde reesterifiye edilerek tekrar trigliseridler oluşur. Diyetle aşırı karbonhidrat alınması karaciğerde yağ birikimine yol açar. Karaciğer yağlanmasının en sık görülen şekli başka hastalıkların seyri sırasında ortaya çıkan tipidir. Bunlar içinde en bilineni obezitedir" dedi.
KARACİĞER YAĞLANMASININ BELİRTİLERİ VE TEDAVİSİ
Karaciğer yağlanmasında genellikle hasta tarafından fark edilebilen belirti olmadığını dile getiren Uzm. Dr. Aydın, "Halsizlik, çabuk yorulma ve karın sağ üst kısmında ağrı veya dolgunluk hissi gibi belirtiler bulunabilir. Aslında rutin beden muayenesi sırasında da karaciğer yağlanmasını farkına varmak çoğunlukla mümkün olmaz. Genellikle başka bir nedenden dolayı yapılan kan tahlillerinde karaciğer enzimlerinde artış saptanması üzerine yapılan diğer tetkiklerle karaciğer yağlanması olduğu anlaşılır. Bazen beden muayenesi sırasında karaciğerin yumuşak bir kıvamda büyümüş olduğu fark edilebilirse de daha çok ultrasonografik inceleme sonrasında karaciğerin büyüdüğü anlaşılır. Pratikte karaciğer yağlanması daha çok başka bir hastalığın araştırılması amacıyla yapılan ultrasonografik inceleme sırasında tesadüfi olarak saptanmaktadır" ifadelerini kullandı.
Basit bir yağlı karaciğerin insanı olumsuz yönde etkileyebileceğini belirten Uzm. Dr. Aydın, "Ancak çok ender durumlarda karaciğer hasarına yol açar. Ancak eğer yağlı karaciğer iltihaplanmış ise bu ciddiye alınması gereken bir bulgudur. Bu iltihaplanmalar, alkole bağlı hepatit ve başka nedenlerden kaynaklanan hepatit olarak birbirinden ayrılmaktadır. Her iki yağlı karaciğer iltihabında da karaciğer uzun vadede hastalanabilir ve karaciğer sirozu oluşabilir. Bir karaciğer sirozu olgusunda karaciğer kanseri riski de artmaktadır" diye konuştu.
Karaciğer yağlanmasının herhangi bir özgül tedavisi olmadığına dikkat çeken Uzm. Dr. Aydın, "Kilo fazlası olan kişilerin diyet ve egzersiz ile kilo vermeleri sağlanmalıdır. Özellikle diyete dikkat etmek gerekir. Alkol gibi kötü alışkanlıklardan uzak durmak gerekir. Kolesterol içeren yiyecekler kullanılmazsa iyi olur. Mümkün olduğunca yağsız yenmelidir. Bal karaciğer için çok faydalıdır. Paracetamol, kortizon, tetrasiklin gibi karaciğere zararlı ilaçlar sürekli kullanılmamalıdır. Doktora gidince karaciğerde yağlanma olduğu söylenmelidir. Ayrıca bazı bitkisel karışımlarında karaciğere iyi geldiği bilinir. Enginar, lahana, kayısı, elma, havuç, üzüm, hurma, yağsız tatlılar, bal, erik, armut, maydonoz ve kereviz gibi yiyeceklerin bol miktarda tazesi, kompostoları, yemekleri yapılıp yenilmesi faydalıdır" dedi.