Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesinin (KMÜ) “Spor Etkinliklerinin, Engelli Bireylerin Toplumsal Uyumuna ve Sporla Sosyalleşmelerine Etkisinin İncelenmesi” başlıklı projesi engelli çocuklarla sabırla ilgilenildiğinde çocukların birçok şeyi başarabileceklerini ortaya koydu.
Üniversitenin Bilimsel Araştırmalar Projesi Komisyonu (BAP) kapsamında gerçekleştirilen projenin yöneticiliğini Prof. Dr. Osman Çevik üstlendi. Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Öğretim Görevlisi Kemal Kabasakal ve Yüksekokulun 20 son sınıf öğrencisi de projede görev aldılar.
Engelli öğrencilerin spor aracılığı ile topluma katılmalarının sağlanması amacıyla gerçekleştirilen proje yaklaşık bir yıl sürdü. İki aşamadan oluşan projenin ilk aşamasında Karaman il merkezindeki zihinsel engelli bireylerin genel ve sporla ilgili durumlarını tespit etmek amacıyla tarama çalışması yapıldı. Çalışma sonunda katılımcıların bazı arkadaşları ile iletişim kurabildikleri, ancak çoğunluğunun spor yapmadıkları ve toplumda diyalog kurma, ailelerinin kararlarına katkı yapma gibi konularda yetersiz oldukları ortaya çıktı.
Çalışmanın ikinci aşamasında ise Karaman İl Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı ilköğretim okullarında eğitim-öğretim gören eğitilebilir zihinsel engelli çocuklar arasından seçilen 13 çocukla 8 hafta süre ile haftada 3 gün 1 saat spor etkinlikleri yapıldı. Eğitim sonunda elde edilen veriler, bazı ilerlemelerin sağlandığını gösterdi.
Projenin yöneticisi Prof. Dr. Osman Çevik araştırmanın detayları hakkında ayrıntılı bilgiler vererek görüşlerini paylaştı. Çevik; spor etkinliklerinin, engelli bireylerin toplumsal uyumuna ve sporla sosyalleşmelerine etkisinin incelenmesi düşüncesinden hareketle projeyi hayata geçirdiklerini söyledi. “Genellikle engelli kişiler toplum içerisinde yapılan faaliyetlere ya engelleri dolayısıyla dâhil edilmezler ya da kendileri bu faaliyeti yapamayacaklarını düşündükleri için katılmak istemezler. Biz bu projede bu durumu değiştirmeye yönelik bir adım atmak istedik.” dedi.
Prof. Dr. Osman Çevik “Proje sırasında yaşadığınız zorluklar oldu mu?” sorusunu şu şekilde yanıtladı: “Karaman ilinde ne kadar engelli bireyin bulunduğunun kesin bir kaydının olmaması karşılaştığımız en önemli engeldi. Uygulama için engelli çocuklarımızı spor salonuna getirmek istediğimizde, okul ve ailelerde küçük tedirginlikler yaşandı. Bunun Karaman’da uygulamalı bir çalışmanın ilk defa yapılmasından kaynaklandığını düşünüyorum.”
Prof. Dr. Osman Çevik: “Hepimiz birer engelli adayıyız”
Çevik, çalışma sırasında çocukların önce basit hareketleri yapmakta zorlanmaları sonra zamanla yavaş yavaş yapabildiklerini görmelerinden çok etkilendiğini söyledi. “Kendinizin bu hareketleri yapabiliyor olmanıza şükrediyorsunuz ve bu çocuklara daha çok yardımcı olmanız gerektiğini içinizde hissediyorsunuz.” diye konuştu. Araştırmanın sonunda, engelli çocuklarla sabır ve gayretle ilgilenildiğinde onların birçok şeyi başarabileceklerinin ortaya çıktığını söyledi.
Prof. Dr. Osman Çevik araştırmalarında zihinsel engelli bireylere imkân sağlandığında %44’ünün spor alanlarına gitmekte zorlanmadığının tespit edilmesinin önemli bir bulgu olduğunu belirtti. Çocuklara öncülük edilip onlara zaman ayrıldığında hem spor yapabildiklerini hem de çevreyle kaynaşarak sosyalleştiklerini anlattı.
Çevik, yaptıkları çalışmanın diğer araştırmalardan farkını şu şekilde dile getirdi: ”Araştırmamızı teorik kapsamın yanı sıra uygulamalı etkinliklerle destekledik. Durum tespit etmekten ziyade, yapılan sportif aktivitelerle önemli gelişmelerin sağlanabileceğini gösteren anlamlı bir çalışmaya imza attık.”
Prof. Dr. Osman Çevik, engellilere duyarlılık konusunda geleneklerimizin ve kültürümüzün diğer milletlere göre daha uygun bir yapıda bulunmasına rağmen, toplum olarak engellilere çok duyarlı olamadığımızı belirtti. “Şunu unutmamak gerekir ki bugün engelsiz olabiliriz ama yarın bu durum tersine dönebilir. Aslında hepimiz birer engelli adayıyız. Bunu unutmamalı ve engelli bireylere daha hassas davranmalı, özellikle masum çocuklara daha da duyarlı olmalıyız.” cümleleriyle projelerinin önemini bir kez daha ortaya koydu.
Proje sonucunda elde edilen verilerden üniversite olarak kendilerine çok büyük görevler düştüğünü bir kez daha gördüklerini dile getiren Çevik, geleneksel hale getirdikleri engellilere yönelik spor şölenlerine devam edeceklerinin de altını çizdi. Çevik, Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokullarında engellilerin öğrenim görmesi için kontenjan sağlanmasının gerektiğini de sözlerine ekledi.