Karaman’ın  ilçelerinden olan  Ayrancı’nın Karaman merkeze 44 km mesafede, 2480 km alanı ve  Rakım ise ortalama 1200 olan bir ilçedir.

Ayrancı’nın tarihi İlkçağda ; Hititlilerin yaşam alanı gözükmektedir. M.Ö.2000 Yıllara uzanmaktadır. Hititler,Bizanslar, Karamanoğulları Selçuklular,Osmanlılar egemenliğinde kalmıştır. Anadolu Selçuklu beyliğinin topraklarının genişletmesiyle 1077 yılında da Kutalmışoğlu Süleyman bey Ereğli ve Ayrancı yörelerini de Bizanslılardan alarak Anadolu Selçuklu topraklarına katmıştır.

Halkın büyük çoğunluğu 1092 yılından itibaren  bu yöreye yerleştirilen Salur ve Avşar Türkmenlerinden’dir; Antik dönemlerde kurulmuş olan Divle yerleşkesi Karamanoğulları döneminde yönetici ve beylerin yazlığı(yaylak ) olarak kullanılmıştır. Osmanlı arşiv ve Konya salnamelerine  göre Divle kazası 1867/1868 yıllarında kaza (kadılık)statüsünden çıkartılarak nahiye statüsüne dönüştürülür idari yönünden Ereğli ye askeri yönden karamana bağlanmıştır.1903 yılında kırım Türklerinden  210 hane Divle nahiyesinin Osmaniye köyüne (bugünkü Ayrancı ya )ve zamanla Divle nahiyesinin nüfusunun azalması sonucunda nahiyelik 1913 yılında Osmaniye ye geçmiştir Burası Divle ve Osmaniye olarak anılırken  1923 yılında ismi Ayran Dede efsanesinden dolayı Ayrancı olarak değiştirilmiştir.

İlçenin merkez belediyesi ve 22 köyü bulunmaktadır. İlçenin okur yazar oranı %98 dir.1968 yılında mahalli seçimlerinde belediye başkanlığı seçimlerine katılarak köy statüsünden belde statüsüne geçti 1987 yılında çıkarılan kanunla ilçe yapılmış ve1988 yılında fiilen ilçe olmuştur Konya ya bağlı bir ilçe iken 1989 karamanın il olması ile ayrancı ilçesi karamana bağlanmıştır. 2018 nüfusu 8.338 dir Ayrancı gelir kaynaklarının azalması nedeniyle hızla Büyükşehirlere göç vermektedir. Gelir kaynakları bölgede sanayi tesisi bulunmamaktadır ekonominin temellerini tarım ve hayvancılık oluşturmaktadır.Divle peyniri dünyanın en iyi peynirleri arasındadır. arazideki çöküntü nedeniyle oluşmuş baca şeklinde yeraltına doğru uzanan ,tabanında sağa sola doğru genişleyen 36 metre derinlikte doğal bir oyuktan ibarettir obruktan çıkarılan peynirlerin bir süre sonra küflenmeye başlaması en güzel özelliği  ve lezzet kaynağıdır. obruk deri peyniri ,Ağızboğaz köyünün koyun yoğurdu ve beyaz kirazının yanı sıra Böğecik köyünde yetişen  Tokaloğlu kaysısı ile ünlüdür. Türkiye nin en kurak alanlarından dır. en eski yerleşim yeri Divle Sancağı (Üçharman köyüdür.) bugünkü ilçe merkezi 1905 den sonra kırımdan gelen bir Grup Türk’ün yerleştirilmesi sonucu oluşmuştur. Ayrancı Akgöl, Divle Obruğu (Üçharman) Divle kalesi,Ayrancı Köprüsü,Ambar Höyük (Sidemara)  gezilmesi gereken yerlerdir. ayrancı konum itibariyle kirlilik tehtidi olmayan bir doğal ortamın içinde yer alır bu nedenle organik tarıma uygun bir yerdir.

Ayrancı diğer ilçelere göre okuma yazma oranı en yüksek ,en üst mevkilerde birçok insanı olan ender yerlerdendir bu nedenle birlik beraberlik halinde bütün yerel yöneticiler sivil toplum örgütleri ,siyasi ,bürokratlar  Ayrancı’nın özellikle tarih ve gıda turizmin gelişmesi için Divle peynirinin daha planlı bir şekilde tanıtımını yapılmalı turizm şirketleri ile irtibata geçilerek turlar düzenlenmeli hem Ayrancının  hem de Karamanın tanıtımında büyük katkıları olacaktır.