Her yıl, 10 Aralık ile başlayan hafta, Birleşmiş Milletlere üye ülkelerde, İnsan Hakları Haftası olarak kutlanıyor. 10 Aralık günü ise Dünya İnsan Hakları Günü’dür.
İnsanlar arasında ırk, din, renk, yaş, cinsiyet ayırımı yapmaksızın sevgi, saygı, hoşgörü duygularını geliştirmek, insanın insan olma onuru ile sahip olması gereken hakların hepsine “İnsan Hakları” denir. İnsan hakları, kişiyi kendi özüyle yaşatacak kurallardır. İnsanın insana hükmetmesi, onu ezmesi, insan onuruna yakışmayan ve kabul edilemeyecek bir davranıştır. Bu tür ayırımların yapıldığı toplumlarda kavga, çatışma, isyan çokça görülmüştür. İnsanlar arasında hak, eşitlik, adalet, özgürlük düşüncesi yaygınlaştıkça bu konuyla ilgili mücadeleler de artmıştır. İnsanın bu noktaya varmak için verdiği mücadelenin temelinde çok yönlü düşünebilmesi yatıyor. İnsanı insan yapan en büyük değerlerden birisi de düşünebilmektir. Bu nedenle, özgürce düşünme hakkı, yaşama hakkından sonra gelen en önemli haklardan biridir. Böylesi hak ve özgürlükleri yaşayan bireylerden oluşan bir toplumda haksızlıklardan, eşitsizliklerden, adaletsizliklerden söz edilmesi de mümkün değildir. İnsan Hakları, temel olarak her insanın eşit derecede yaşama hakkına sahip olduğu görüşünü dile getirmektedir.
1948’de kabul edilen İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi, “insan haklarının anayasası” olarak tanımlanır. İnsanın doğuştan sahip olduğu kişisel hak ve özgürlükleri tanımlar. Beyannameyi imzalayan ülkeler, hem birbirleriyle hem de kendi toplumlarıyla barış içinde yaşamayı kabul etmektedirler. Türkiye, 6 Nisan 1949’da bu antlaşmayı imzalamıştır.
İnsan Hakları Beyannamesi, 30 maddeden meydana gelmektedir. Beyannamenin önemli maddelerinden bazıları şunlardır:
Bütün insanlar hür ve eşit doğarlar.
Her kişinin fikir, vicdan ve din hürriyeti vardır.
Herkes ırk, cins, dil ve düşünce farkı gözetmeksizin insan hak ve hürriyetlerine sahiptir.
Hiç kimse kölelik ve kulluk altında yaşamaya zorlanamaz.
Hiç kimseye insanlık dışı, haysiyet kırıcı cezalar uygulanamaz.
Her insan eğitim hakkından yararlanabilir.
Hiç kimse keyfi olarak tutuklanamaz.
Herkesin çalışma, işini serbestçe seçme, iyi şartlarda çalışma ve işsizlikten korunma hakkı vardır.
Hak ve özgürlüklerin gözetildiği, ayrımcılıkların ortadan kalktığı, barış ve huzur dolu, birlik ve beraberlik içerisinde tüm vatandaşlarımızın 10 Aralık İnsan Hakları Günü’nü kutlarım