Kişiler, keyfi olarak kendi soyundaki kişileri mirasında çıkaramıyor, ancak çıkarabilmek için bazı sebeplerin olması gerekir.
1)Türk Medeni Kanunumuzun 510. Maddesi:
"Aşağıdaki durumlarda mirasbırakan, ölüme bağlı bir tasarrufla saklı paylı mirasçısını mirasçılıktan çıkarabilir:
1.Mirasçı, mirasbırakana veya mirasbırakanın yakınlarından birine karşı ağır bir suç işlemişse,
2.Mirasçı, mirasbırakana veya mirasbırakanın ailesi üyelerine karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemişse."
2) "Borç Ödemeden Aciz Sebebiyle Mirasçılıktan Çıkarma" Başlıklı Türk Medeni Kanunumuzun 513. Maddesine Göre:
"Mirasbırakan, hakkında borç ödemeden aciz belgesi bulunan altsoyunu, saklı payının yarısı için mirasçılıktan çıkarabilir. Ancak, bu yarıyı mirasçılıktan çıkarılanın doğmuş ve doğacak çocuklarına özgülemesi şarttır.
Medeni kanun cezai amaçla mirasçılıktan çıkarma sebeplerini 510.maddede belirtmiştir. Buna göre ; mirasçı miras bırakana veya onun yakınlarına karşı ağır bir suç işlemişse, mirasçı ,miras bırakana veya miras bırakanın ailesi üyelerine karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemişse miras bırakan ,mirasçılarını mirastan ıskat edebilir.
Bu konuda kanunda kesin bir kıstas yoktur. Kanun ağır olmasını aramıştır. Burada Yargıtay içtihatları devreye girecektir. Öldürme, dolandırıcılık, sahtekarlık, emniyeti suistimal gibi suçlar bir ıskat sebebi teşkil edebilirler. İftira ,hakaret ve sövme, haksız suç isnadı ,yalan yere tanıklık gibi suçlar da bazı hallerde mirasçılıktan çıkarma sebebi teşkil edebilirler. Ancak ceza kanununda düzenlenen kabahat cinsinden olan fiiller bir ıskat sebebi değildirler.Suçun miras bırakanın şahsına işlenmesi zorunlu değildir. Onun malvarlığı haklarına tecavüz de bir ıskat sebebi sayılabilir.
Mirastan ıskat (çıkarma) ölüme bağlı bir tasarruftur. Ancak vasiyetname şekillerinden biriyle yapılabilir. Mirastan ıskat için mirasbırakanın açık bir irade beyanı gerekir. Vasiyetçi,mirasçısını mirastan çıkardığını vasiyetinde açık olarak belirtmelidir. Iskat saklı payın bütününe ilişkin olabileceği gibi, bunun bir kısmı üzerinde de olabilir. Mirastan ıskat tasarrufunda mirasbırakan ıskat sebebini göstermesi şarttır. Iskat sebebini açık ve seçik olarak belirtmesi şarttır. Burada somut olaylar bildirilmeli veya hiç olmazsa bunlar açık olarak gösterilmelidir ki, mirasbırakanın bunları göz önünde tutmuş olduğu hususunda hiçbir şüphe bulunmasın. Medeni kanun gereğince mirasbırakan tarafından aksine tasarruf yapılmamışsa ,ıskat edilen kimse, vasiyetçiden önce ölmüş gibi,miras hissesi varsa altsoyuna ,yoksa mirasbırakanın diğer yasal mirasçılarına geçer.
MİRASÇILIKTAN ÇIKARMANIN İPTALİ DAVASI KİMLERE KARŞI AÇILIR?
Mirastan ıskatın iptali davası diğer yasal mirasçılarla atanmış mirasçılara karşı açılır. Burada davacı ıskatın sebebinin bulunmadığını veya yanlış olduğunu iddia edecektir.
ISKATIN İPTALİ DAVASINDA İSPAT YÜKÜ KİMDEDİR?
Davacı ıskatın sebebinin bulunmadığını veya yanlış olduğunu iddia ederken ,dava olunan, yani diğer yasal ve atanmış mirasçılar da ıskat sebebinin doğru olduğunu ispat etmek zorundadırlar. Yani burada ispat yükü davalılardadır. Dava olunan ıskat sebeplerinin varlığını ispat edemezse mirasbırakanın vasiyetnamesindeki tasarruf iptal edilir ve mirasçılıktan çıkarılan saklı payını alır.
Miras bırakan mirasçıyı kanunda belirtilen mirastan çıkarma nedenleri gerçekleşmeden yani haksız olarak mirastan çıkarmış olabilir. Bu durumda mirastan haksız yere çıkarılan mirasçının menfaatinin korunması gerekmektedir. Bu nedenle yasalarımızda mirastan çıkarmaya itiraz ve mirastan çıkarmanın iptali imkânlarına yer verilmiştir. Haksız yere mirasçılıktan çıkarılan mirasçı, mirastan çıkarmanın iptali davasını açma hakkına sahiptir.
Türk Medeni Kanunumuzun 512. Maddesine Göre:
"Mirasçılıktan çıkarma, mirasbırakan ancak buna ilişkin tasarrufunda çıkarma sebebini belirtmişse geçerlidir.
Mirasçılıktan çıkarılan kimse itiraz ederse, belirtilen sebebin varlığını ispat, çıkarmadan yararlanan mirasçıya veya vasiyet alacaklısına düşer.
Sebebin varlığı ispat edilememiş veya çıkarma sebebi tasarrufta belirtilmemişse tasarruf, mirasçının saklı payı dışında yerine getirilir; ancak, mirasbırakan bu tasarrufu çıkarma sebebi hakkında düştüğü açık bir yanılma yüzünden yapmışsa, çıkarma geçersiz olur."
Mirasçılıktan çıkarmanın iptali davası, Asliye Hukuk Mahkemesi’nde mirastan çıkarılmış olan mirasçı tarafından, mirastan çıkarma işleminden yararlanan mirasçılara karşı açılır.