Bilindiği üzere her yıl Nisan ayının ilk haftası “kanser haftası” olarak değerlendirilir ve kanser hastalığı ile ilgili farkındalığı arttırma yönündeki çabalarda bir artma gözlenir. Bu yıl kanser haftasının, sars-cov-2 salgınının en şiddetli döneminin içinde kaldığı görülmektedir. Sigaranın çok önemli bir risk faktörü olması ve kovid hastası kanserlilerin aynı zamanda sigara içiyor olması, net bir sonuca ulaşılmasını engellemektedir. Sigaranın bu etkisi nedeniyle, tüm sağlıklı ve hasta bireylerin en azından bu dönem için acilen sigarayı bırakmaları şiddetle önerilmelidir. Kanser, günümüzde sürekli artış gösteren halk sağlığı sorunudur. Ortak özellikleri nedeniyle birçok hastalık, kanser başlığı altında toplanmaktadır. Dünyada ölüm nedenlerinde ciddi bir yüzdeliği olan kanserin önlenebilmesi ve tedavi edilebilmesi, kansere neden olan risk faktörlerinden kaçınma ve erken teşhis ile mümkündür. Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Aslan kanser haftasında çeşitli açıklamalarda bulundu. Aslan açıklamasında: “Kanser artan bir oranda halk sağlığı problemi olmaya devam ediyor. Dünyada 2012 yılında 14.1 milyon yeni kanser vakası ve 8,2 milyon yaşam kaybı bildirilmiş iken; 2020 yılında, bütün dünyada sağlık sistemleri kovide odaklanmasına rağmen 19,3 milyon yeni kanser vakası ve 10 milyon ölüm bildirilmiştir. Bu şekilde devamı durumunda 2040 yılında, 2020 yılına kıyaslandığında, %47 artış ile yıllık 28,4 milyon yıllık yeni vaka bildirimi beklenmektedir. ‘’ Dünyada yeni kanser vaka bildirimlerinde meme kanseri sayısı akciğer kanseri sayısını geçmiştir. 2020 yılında sıklık sırasına göre; en sık kadın meme kanseri (2.261bin, %11,7), akciğer kanseri (2206 bin, %11,4), kolorektal kanserler ( 1880bin, %9,8), prostat kanseri (1414 bin, %7,3), melanoma dışı cilt kanserleri (1198 bin, %6,2), mide kanserleri (1089bin, %5,7), karaciğer kanserleri (905bin,%4,7), cerviks uteri 604bin, %3,1), özofagus kanserleri (604bin, %3,1), tiroid kanserleri (586bin, %3,0), mesane kanserleri (573bin, %3,0), nonhodkin lenfoma (544,%2,8), pankreas kanserleri (495 bin, %2,6)’dir. Ülkemizde ise; en sık yeni bildirim yapılan kanserler sırası ile akciğer, meme, kolorektal, prostat ve tiroid kanserleridir. Erkeklerde en sık sırası ile akciğer, prostat, kolorektal, mesane ve mide kanserleridir. Kadınlarda ise en sık sıklıkla; meme, tiroid, kolorektal , akciğer ve rahim kanserleridir. Bütün dünyada en sık rastlanan meme kanseri, 2020 yılında ülkemizde 24000 yeni vaka bildirimi yapılmıştır. Kanser tanı yöntemlerinin yaygınlaşması ile erken evre hastalık oranın artması ve tedavilerindeki gelişmeler sayesinde 5 yıllık yaşam oranları %90’a yaklaşmış durumdadır. Erken evrelerde bu oran %95’in üzerindedir. Meme kanseri erken tanısı için bireyin kendi kendine meme muayenesi, klinik doktor muayenesi ve mamografiler önerilmektedir. Kendi kendine meme muayenesi için eğitim faaliyetlerinin devamı ve sağlık sisteminin çalışmalarının devamı ve tetkiklerin aksatılmaması önemlidir. En fazla ölüme neden olan akciğer kanserinin en önemli nedeni sigaradır. 1900’lerde sigara kullanımının yaygınlaşmasından önceki dönemlerde akciğer kanserine çok nadiren rastlanmaktaydı. Dünyada 2206 bin yeni vaka bildirimi ve 1796bin yaşam kaybı bildirilmiştir. Ülkemizde de 41bin yeni vaka ve 37bin yaşam kaybı bildirilmiştir. Sigara içiminin azaltılması, bıraktırılması, sigara bıraktırmaya yönelik eğitim ve kampanyaların düzenlenmesi, desteklenmesi çok önemlidir. Sigara ayrıca ağız, gırtlak, mesane, meme, böbrek ve diğer bazı organlarda gelişen kanser türleri içinde risk faktörüdür. 3. sıklıkta rastlanan kolorektal kanserler, iyi eğitim verilmesi, gaita gizli kan taramaları ve kolonoskopik taramalar ile erken tanıları konulabilmektedir. Hatta kanser gelişme potansiyeli olan poliplerin çıkarılması ile tamamen kanser gelişimi önlenebilmektedir. 2020 yılında ülkemizde 21.100 yeni olgu ve10700 yaşam kaybı bildirilmiştir. 2020 yılında bütün dünyada sağlık sistemlerinin covid19 tanı ve tedavisine odaklanması nedeniyle kanser tanı ve tedavileri gecikmeye başlamıştır. Dünyada sağlık sitemlerinin kanser taramalarına kapatılması, insanların covid19 nedeniyle sağlık merkezlerine müracaattan çekinmeleri, tedavi ve hasta bakımlarındaki gecikmeler önem arz etmektedir. Maalesef ilerleyen zamanlarda ileri evre kanser tanı artışı beklenmektedir” dedi. kanser bütün dünyada Türkiye’de meme kanseri 2261bin, %11,7 24175, %10,3 akciğer kanseri 2206bin, %11,4 41264, %17,6 kolorektal kanser 1880 bin, %9,8 20958, %8,9 prostat kanseri 1414bin, %7,3 19444, %8,3 mide kanseri 1089bin, %5,6 13075, %5,6 karaciğer kanseri 905bin, %4,7 5649, %2,4 serviks kanseri 604bin, %3,1 5914, %2,5 özofagus kanseri 604 bin, %3,1 1406, %0,6 tiroid kanseri 586 bin, %3,0 13682, %5,9 mesane kanseri 573 bin, %3,0 12248, %5,2