Karaman Devlet Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı Doktor Mustafa Doğduş, Koroner Arter Hastalığı, Kalp Krizi ve Koroner Anjiyografi ile ilgili merak edilen soruları yanıtladı. Uzm. Dr. Doğduş, Koroner arter hastalığı, dünyada ve ülkemizde ölüm nedenleri arasında ilk sırada yer aldığını belirterek, şunları aktardı; “Koroner arterler (atardamarlar) kalp kasının kan ihtiyacını karşılayan, kalbin çalışması için gerekli oksijen ve diğer maddeleri sağlayan damarlardır. Bu damarların duvarında kolesterol parçacıkları, çeşitli hücreler ve kalsiyum gibi maddelerin birikmesi sonucu damarda daralma veya tıkanmalar oluşmaktadır. Daralmış bölgelerden geçen kan akımının azalması ve o damarın beslediği kalp kası bölgesinin yeterli beslenememesi nedeniyle eforla veya istirahat halinde gelen göğüs ağrıları ortaya çıkar. Damarın tamamen tıkanması çoğunlukla kalp krizine neden olur. Kalp krizi (miyokard infarktüsü) kalp kasının bir bölgesinin kandan yoksun kalması nedeniyle oluşur. Kalp kasının oksijensiz kalması sonucunda biriken kimyasal maddeler ağrıya neden olmaktadır. Bu durum 15-20 dakikadan uzun sürdüğünde kalp kasında geri dönüşümsüz hasar oluşmaya başlar. En büyük hasar ilk saatlerde olduğundan tıkanmış olan koroner damarın bir an önce açılması kalp krizi tedavisinin esasını oluşturmaktadır. KALP KRİZİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR? En sık görülen belirti göğüs ağrısıdır. Genellikle göğüs ortasında baskı, sıkışma hissi şeklindedir ve boyuna, çeneye, kollara (daha çok sol kola) yayılır. Ağrının şiddeti gittikçe artar. Birçok hastada ağrı ile birlikte bulantı, kusma, terleme olur. Ağrıya nefes darlığı, baş dönmesi, baygınlık eşlik edebilir. Ancak bazı hastalarda, özellikle şeker hastalarında ve yaşlılarda ağrı olmayabilir, kalp krizi sıkıntı, fenalık hissi, nefes darlığı, bayılma gibi belirtilerle kendini gösterebilir. NE YAPMALIYIZ? Kalp krizi geçiren kişi bir an önce yoğun bakım ünitesi olan, tercihen acil koroner anjiyografi yapılabilen donanımlı bir sağlık kuruluşuna ulaştırılmalıdır. Kalp krizinden kuşkulanılan hasta rahat bir pozisyonda efor sarf etmeden dinlenmeli ve olanak varsa donanımlı bir ambulansla hastaneye götürülmelidir. Evde yapılabilecek en yararlı tedavi bir tablet aspirin çiğnetmektir. Kalp krizinde erken tedavi hayat kurtarır. İnfarktüs şüphesi varsa hiç zaman kaybetmeden donanımlı bir hastaneye gidilmelidir. Hastaların çoğunda basit bir EKG kaydı hemen tanı konmasını sağlar. Kalp krizi geçirmekte olan hasta derhal koroner yoğun bakım ünitesinde tedaviye alınır. Acil girişim olanağı olan merkezlerde ekip hazırsa hasta doğrudan anjiyografi odasına alınabilir. Kalp krizinde esas tedavi bir an önce tıkalı damarın açılmasıdır. Bir yandan ritim bozuklukları, kalp durması gibi hayati komplikasyonlarla mücadele ederken, diğer yandan tıkanmış damar bölgesinde tekrar kan akımını sağlamak için gereken tedaviye başlanmalıdır. KALP KRİZİ TEDAVİSİNE YÖNELİK ACİL BALON (ANJİYOPLASTİ)/STENT UYGULAMASI NEDİR? NASIL YAPILIR? İnfarktüs geçirmekte olan hasta yoğun bakım şartlarında anjiyografi laboratuvarına alınır. Gereken tıbbi tedaviye devam edilirken hastanın kasık veya kol bölgesi lokal anestezi ile uyuşturularak atardamara girilir ve bu bölgeye plastik bir kılıf (kanül) yerleştirilir. Daha sonra kateter adı verilen yumuşak plastik borucuklarla kalp damarlarına (koroner arterlere) ulaşılır ve damar içine kontrast madde (görüntüleme maddesi) verilerek görüntüler kaydedilir. Bu şekilde yapılan anjiyo ile kalp krizine neden olan yeni tıkanmış damar saptanır ve uygun olan hastalarda balon/stent işlemine geçilir. ANJİYOGRAFİ YAPILAN TÜM HASTALARA BALON/STENT UYGULANIR MI? Çoğunluğuna (yaklaşık % 90’ına) uygulanır. By-pass ameliyatı gerekse dahi öncelikle infarktüs tedavisine yönelik olarak yeni tıkanmış damar balon/stent ile açılır, erken dönem geçtikten sonra cerrahi tedavi uygulanır. Nadiren anjiyoplasti yapılamayacak bazı durumlarda acil by-pass cerrahisi gerekebilir. Anjiyoplastiye uygun olmayan küçük bir damarda tıkanıklık olması veya damarlarda önemli bir darlık bulunmaması gibi bazı durumlarda ise herhangi bir girişim yapılmadan ilaç tedavisi uygulanabilir. KALP KRİZİ NEDENİYLE BALON/STENT UYGULANAN HASTALAR HASTANEDEN NE ZAMAN ÇIKAR? Anjiyoplasti işlemi sonrası hastanın tedavisine koroner yoğun bakım ünitesinde devam edilir. Çoğu hasta 24-48 saat sonra normal servise çıkar, birkaç gün de serviste yattıktan sonra hastaneden ayrılır. Ancak her hastanın farklı olduğu ve kalp krizi geçirmiş kişilerde tedavinin ömür boyu devam edeceği unutulmamalıdır.” Sağlıklı kalpler için 7 öneri: Sağlıklı beslenin Kolesterolünüzü kontrol altına alın Daha fazla hareket edin Tansiyonunuzu kontrol altına alın Fazla kilolarınızı verin Kan şekerinizi kontrol altına alın Sigarayı bırakın ve sigara içilen ortamlardan uzak durun