İlk olarak Aralık 2019'da Çin'in Vuhan kentine görülen, 13 Ocak 2020'de tanımlanan ve kısa sürede dünyaya yayılan Kovid-19 mutasyona uğrayarak yaşamı tehdit etmeyi sürdürüyor. Başta İngiltere olmak üzere Brezilya, Güney Afrika ve son olarak Kaliforniya mutantları, virüsün daha kolay yayılmasına yol açıyor. Semptom göstermeyenler de vaka sayılarını artırıyor Semptom göstermeyenlerin vaka artışlarına neden olduğu salgın sürecinde, Kovid-19'da bulaşma riskini en aza indirmek için belirti gösterenlerin yanı sıra göstermeyenlerin de önlemlere sıkı sıkıya bağlı kalması gerekiyor. Virüs kısa sürede çok daha fazla kişiye bulaşabileceğinden başta maske-fiziksel mesafe ve el hijyeni olmak üzere koruyucu tedbirlere harfiyen uyulması büyük önem taşıyor. Öksürme, hapşırma, konuşmayla yayılan damlacıkların solunması veya virüs bulunan yüzeylere dokunduktan sonra ellerin burun, ağız ve göze götürülmesi yoluyla bulaşan Kovid-19 virüsünden korunmak için kalabalık ortamlardan kaçınılması gerekiyor. Birçok ülkede normalleşme ile birlikte vaka sayılarında tekrar artış görülmesi, tedbirlerin sıkılaştırılması ve bireysel sorumluluk içinde hareket edilmesi gerektiğini gösteriyor. Türkiye'de 1 Mart 2021'de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Kabine Toplantısı sonrası açıkladığı kontrollü normalleşe sürecinin 2 Mart'tan itibaren hayata geçmesinden 20 gün sonra toplumsal hareketlilikle birlikte vaka sayılarının tekrar 20 binin üzerine çıkması dikkati çekiyor. Uzmanlar, vaka sayılarının kontrol altına alınabilmesi için herkesi sorumluluk içinde hareket etmeye ve belirlenen tedbir kurallarına uymaya çağırıyor. Virüs bulaşmasına karşı alınacak tedbirler şöyle: "- Mümkün olduğu kadar il dışına ve yurt dışına yolculuk yapılmamalı. Yurt dışına çıkışın zorunlu olduğu durumlarda seyahat boyunca maske kullanılmalı. - Seyahat sonrası 14 gün içinde herhangi bir solunum yolu semptomu olursa maske takılarak en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalı, doktora seyahat öyküsü hakkında bilgi verilmeli. - Gün içinde her zaman el temizliğine dikkat edilmeli. Bir yere temas sonrası mutlaka eller en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla yıkanmalı, sabun ve suyun olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği kullanılmalı. - Eller yıkanmadan ağız, burun ve gözlerle temas edilmemeli. - Hasta olduğu bilinen kişilerle temastan kaçınmalı. Temas edilmesi halinde aradaki mesafe en az 1-1,5 metre olmalı ve 15 dakikadan fazla aynı ortamda bulunulmamalı. Ortamın kapalı bir mekan olması halinde bir pencerenin açık bırakılarak temiz havanın içeriye girmesi sağlanmalı. - Özellikle hasta kişilerle veya çevreleriyle doğrudan temas ettikten sonra eller sık sık temizlenmeli. - Hastaların yoğun olarak bulunması nedeniyle acil durumlar dışında sağlık kuruluşlarına gidilmemeli, gidilmesi gereken durumlarda diğer hastalarla temas en aza indirilmeli. - Tanı konulması halinde hekim tarafından verilen ilaçlar tamamen kullanılmalı. - Karantina ve izolasyondaki kişiler kurallara uygun davranmalı ve başkaları ile temastan kaçınmalı. Bu kişilerin evine süreç bitene kadar ziyaretçi alınmamalı. - Öksürme veya hapşırma sırasında burun ve ağız tek kullanımlık kağıt mendil ile örtülmeli, kağıt mendilin bulunmadığı durumlarda ise dirsek içi kullanılmalı. - Mümkünse kalabalık yerlere girilmemeli, eğer girmek zorunda kalınıyorsa ağız ve burun kapatılmalı, tıbbi maske kullanılmalı. - Çiğ veya az pişmiş hayvan ürünleri yemekten kaçınılmalı. İyi pişmiş yiyecekler tercih edilmeli. - Çiftlikler, canlı hayvan pazarları ve hayvanların kesilebileceği alanlar gibi genel enfeksiyonlar açısından yüksek riskli alanlardan kaçınılmalı. - Cep telefonu, tablet, bilgisayar gibi dışarı ile temasın çok olduğu eşyalar kullanılmadan uygun dezenfektanla iyice temizlenmeli. - Ofis, fabrika gibi mekanlarda kalabalık olunması halinde virüs bulaşma riskini azaltmak için havalandırmaya özen gösterilmeli, klima kullanımından kaçınılmalı. Havalandırma doğal yollarla yapılmalı. - Yemekhane, kütüphane gibi ortak kullanım alanlarında mümkün olduğunca az süre kalınmalı. - Gün içinde maske kullanımı mümkün olduğunca her iki-üç saatte bir değiştirilmeli. Bez maskeler her gün yıkandıktan sonra ve cerrahi maskeler ise tek sefer kullanılmalı. - Okullarda veliler bahçe girişinde çocuklarını teslim etmeli, kalabalık oluşturmaktan kaçınmalı. - Her öğrenci okulda kendisine ait sırada oturmalı. Öğrencilerin okuldan geldikten sonra giydikleri kıyafetler dışarıda havalandırılmalı. - Düğün, nişan, cenaze gibi kalabalık ortamlardan mümkün olduğunca kaçınılmalı. - Toplu taşıma araçları kullanılırken mutlaka aracın birkaç camı açık olmalı ve herkes maske takmalı. Mümkün olduğunca otobüs ve dolmuşlardaki tutamaklara dokunulmamalı. - Ev ziyaretlerinden kaçınılmalı."