Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 26 Nisan'da Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde düzenlenen Kabine Toplantısı'nın ardından yaptığı millete sesleniş konuşmasında, Kovid-19 tedbirleri kapsamında 29 Nisan Perşembe saat 19.00'dan 17 Mayıs Pazartesi saat 05.00'e kadar sürecek şekilde "tam kapanma"ya geçileceğini açıklamıştı. Bu kapsamda, İçişleri Bakanlığınca 81 il valiliğine gönderilen "Tam Kapanma Tedbirleri" konulu genelge doğrultusunda, hafta içi-hafta sonu ayrımı olmaksızın söz konusu tarihlerde sokağa çıkma kısıtlaması uygulandı. Bu dönemde üretim, imalat, tedarik ve lojistik zincirlerinin aksamaması, sağlık, tarım ve orman faaliyetlerinin sürekliliğinin sağlanması amacıyla belirli yerler ve kişiler kısıtlamadan muaf tutuldu. Bu dönemde, İçişleri Bakanlığınca e-Devlet üzerinden 10 milyon fazla kişiye "çalışma izni muafiyet belgesi" verilirken kimi çalışanlar da iş yeri yetkililerince imzalanıp onaylanan "çalışma izni görev belgesi formu" ile muafiyet kapsamında yer aldı. Tam kapanma sürecinde bakkal, market, manav, kasap, kuruyemişçi ve tatlıcılar 10.00-17.00 saatleri arasında faaliyet gösterdi. Vatandaşlar zorunlu ihtiyaçlarının karşılanması ile sınırlı olmak ve engelliler haricinde araç kullanmamak şartıyla ikametlerine en yakın bakkal, market, manav, kasap, kuruyemişçi ve tatlıcılara gidip gelebildi. Aynı saatler arasında bakkal, market, manav, kasap, kuruyemişçi, tatlıcılar ve çevrim içi sipariş firmaları evlere ve adrese servis şeklinde de satış yaptı. Belirtilen uygulama zincir ve süper marketler için haftanın altı günü geçerli olurken, zincir marketler pazar günleri kapalı kaldı. Sokağa çıkma kısıtlamasının olduğu günlerde restoran, lokanta, kafeterya, pastane gibi yeme-içme yerleri sadece paket servis şeklinde faaliyet gösterdi. Yeme-içme yerleri ile çevrim içi yemek sipariş firmalar, ramazan ayı sonuna denk gelen 13 Mayıs Perşembe gününe kadar 24 saat esasına göre paket servis hizmeti verirken ramazanın sona ermesiyle saat 01.00'e kadar paket servis yapabildi. Tam kapanma döneminde ihtiyaçlarını karşılayamayacak ileri yaş gruplarındakiler ile ağır hastalığı olanların temel ihtiyaçları Vefa Sosyal Destek gruplarınca karşılandı. Vatandaşların şehirler arası seyahatine zorunlu haller dışında izin verilmezken, zorunlu bir kamusal görevin ifası kapsamında ilgili bakanlık ya da kamu kurum veya kuruluşunca görevlendirilmiş kamu görevlileri, kurum kimlik kartı ile görev belgesini ibraz etmek kaydıyla bu hükümden muaf tutuldu. Ayrıca kendisi veya eşinin vefat eden birinci derece yakınının ya da kardeşinin cenazesi için e-Devlet üzerinden seyahat izin belgesi alanlar da muafiyet kapsamında yer aldı. Zorunlu haller nedeniyle seyahat izin belgesi verilenler de kısıtlamadan muaf oldu. İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, 12 Mayıs'ta yaptığı açıklamada, 2 milyon 33 bin 736 seyahat belgesi başvurusu olduğunu, 945 bin 834'üne izin verildiğini, 982 bin 369 başvuruya da kriterlere uymadığı için izin verilmediğini belirtmiş, 105 bin 533 başvurunun da incelemelerinin sürdürüldüğünü bildirmişti. Tam kapanma sürecinde sağlık, güvenlik, acil çağrı gibi kritik görev alanları hariç olmak üzere kamu kurum ve kuruluşlarında hizmetlerin sürdürülebilmesi için toplam personel sayısının yüzde 50'sini aşmayacak ölçüde asgari personelle görev yapılırken, uzaktan veya dönüşümlü çalışma sistemine geçildi. Türkiye genelinde 29 Nisan Perşembe günü saat 19.00 itibarıyla başlayan 17 günlük "tam kapanma" dönemi saat 05.00 itibarıyla bitti. 15 günlük "kademeli normalleşme" dönemi başladı Türkiye genelinde tam kapanma döneminin saat 05.00'te sona ermesinin ardından 1 Haziran Salı günü saat 05.00'e kadar uygulanacak 15 günlük "kademeli normalleşme" süreci başladı. İçişleri Bakanlığının valiliklere gönderdiği "Kademeli Normalleşme Tedbirleri" konulu genelgede, salgının seyrinde yaşanan artışa bağlı olarak 14 Nisan'dan itibaren kısmi kapanma, 29 Nisan'dan itibaren tam kapanma tedbirlerinin hayata geçirildiği anımsatılarak gerek kısmi kapanma ve tam kapanma döneminde alınan tedbirlerle sosyal izolasyonun artırılması gerekse vatandaşların tedbirlere uyum noktasındaki sağduyulu ve fedakarca yaklaşımı sonucu günlük vaka, hasta ve ağır hasta sayılarında ciddi düşüş yaşandığı belirtildi. Bu başarının sürdürülmesi, salgının yayılımının kontrol altında tutulması ve yeniden ivmelenen aşılama faaliyetleri ile kalıcı normalleşmenin sağlanması için salgınla mücadele tedbirlerine uyulmasının kademeli normalleşme sürecinde de son derece önem taşıdığını vurgulanan genelgede, kademeli normalleşme döneminde, sokağa çıkma kısıtlamasının hafta içi saat 21.00-05.00 arasında, hafta sonları ise cuma günleri saat 21.00'den başlayıp, cumartesi ve pazar günlerinin tamamını kapsayacak ve pazartesi günleri saat 05.00'te tamamlanacak şekilde uygulanacağı kaydedildi. Genelgede sokağa çıkma kısıtlaması uygulanacak süre ve günlerde üretim, imalat, tedarik ve lojistik zincirlerinin aksamaması, sağlık, tarım ve orman faaliyetlerinin sürekliliğinin sağlanması amacıyla belirtilen yer ve kişilerin kısıtlamadan muaf tutulacağı aktarıldı. Sokağa çıkma kısıtlamasına yönelik tanınan muafiyetlerin 14 Aralık 2020 tarihli genelgede belirtildiği şekilde muafiyet nedeni ve buna bağlı zaman ve güzergahla sınırlı olacağı, aksi durumların muafiyetlerin kötüye kullanımı olarak görülerek idari veya adli yaptırımlara konu edileceği bildirilen genelgede, şunlar kaydedildi: "Sokağa çıkma kısıtlamasından muaf tutulan iş yeri, fabrika, imalathane gibi yerlerde çalışan kişiler yapılan denetimlerde 29 Nisan 2021 tarih ve 7705 sayılı genelgemiz çerçevesinde e-Devlet platformunda yer alan İçişleri Bakanlığı e-Başvuru sisteminden alınan 'çalışma izni görev belgesini' ibraz etmek zorundadırlar. Ancak NACE kodu eşleşme hatası, muafiyet kapsamındaki bir iş yerinde görev yapmasına rağmen alt işverenin muafiyet kapsamında olmaması nedeniyle görev belgesi alınamaması veya erişim hatası gibi durumlarda örneği bahse konu genelge ekinde yer alan ve işveren ile çalışanın beyanı/taahhüdüyle manuel doldurularak imza altına alınan 'çalışma izni görev belgesi formu' da denetimlerde ibraz edilebilecektir." BAKKAL, MARKET VE FIRINLAR HAFTA SONU 10.00-17.00 ARASINDA AÇIK OLACAK Tam gün sokağa çıkma kısıtlaması uygulanacak hafta sonlarında bakkal, market, manav, kasap, kuruyemişçi ve tatlıcıların 10.00-17.00 saatleri arasında faaliyet gösterebileceği, vatandaşların zorunlu ihtiyaçlarının karşılanmasıyla sınırlı olmak ve engelli vatandaşlar haricinde araç kullanmamak şartıyla ikametlerine en yakın bakkal, market, manav, kasap, kuruyemişçi ve tatlıcılara gidip gelebilecekleri aktarılan genelgede, sokağa çıkma kısıtlaması uygulanan süre ve günlerde ekmek üretiminin yapıldığı fırın ve/veya unlu mamul ruhsatlı iş yerleriyle bu iş yerlerinin sadece ekmek satan bayilerinin açık olacağı ifade edildi. Vatandaşların ekmek ve unlu mamul ihtiyaçlarının karşılanmasıyla sınırlı olmak ve araç kullanmamak şartıyla ikametlerine yürüme mesafesinde olan fırına gidip gelebileceği belirtilen genelgede, fırın ve unlu mamul ruhsatlı iş yerlerine ait ekmek dağıtım araçlarıyla sadece market ve bakkallara ekmek servisi yapılabileceği, sokak aralarında satışın yapılmayacağı bildirildi. 65 yaş ve üzeri ile 18 yaş altındakiler toplu taşıma araçlarını kullanamayacak Yabancılara yönelik sokağa çıkma kısıtlamasına dair muafiyetin sadece turistik faaliyetler kapsamında geçici veya kısa süre için Türkiye'de bulunan yabancıları kapsadığı aktarılan genelgede, ikamet izinlilerin, geçici koruma statüsündekilerin veya uluslararası koruma başvuru ve statü sahipleri dahil olmak üzere turistik faaliyetler kapsamı dışında Türkiye'de bulunan yabancıların sokağa çıkma kısıtlamalarına tabi oldukları vurgulandı. Genelgede, şunlar kaydedildi: "Tam kapanma sürecinde kendi ihtiyaçlarını karşılayamayacak durumdaki ileri yaş gruplarındaki veya ağır hastalığı olan vatandaşlarımızın 112, 155 ve 156 numaraları üzerinden bildirdikleri temel ihtiyaçları Vefa Sosyal Destek gruplarınca karşılanacak olup, bu konuda gerek personel görevlendirilmesi gerekse ihtiyaçların bir an evvel giderilmesi bakımından gerekli tedbirler valiler ve kaymakamlar tarafından alınacaktır. 18 yaş altı gençler ve çocuklarımız ile aşı hakkını kullanarak iki doz aşı olmuş olan 65 yaş ve üzeri vatandaşlarımız için herkes için uygulanan sokağa çıkma kısıtlamasının dışında ayrıca bir sokağa çıkma kısıtlaması uygulanmayacaktır. Aşı hakkı bulunmasına rağmen aşı olmayan 65 yaş ve üzeri vatandaşlarımız ise hafta içi günlerde sadece 10.00-14.00 saatleri arasında sokağa çıkabilecek olup, hafta sonları tam gün sokağa çıkma kısıtlamasına tabi olacaklardır. Sokağa çıkma kısıtlamasına tabi olup olmadığına bakılmaksızın 65 yaş ve üzeri vatandaşlarımız ile 18 yaş altı gençler ve çocuklarımız kademeli normalleşme döneminde şehir içi toplu ulaşım araçlarını (metro, metrobüs, otobüs, minibüs, dolmuş) kullanamayacaklardır." Sokağa çıkma kısıtlaması süresince şehirler arası seyahat kısıtlaması uygulanacak Genelgede, kademeli normalleşme döneminde sokağa çıkma kısıtlaması uygulanan süre ve günlerde şehirler arası seyahat kısıtlamasının uygulanacağına işaret edilerek, "Şehirler arası seyahat kısıtlamasının istisnaları, sokağa çıkma kısıtlaması uygulanan süre ve günlerde vatandaşlarımızın uçak, tren, otobüs gibi toplu taşıma vasıtalarıyla yapacakları şehirler arası seyahatler için ayrıca seyahat izni alınması istenmeyecek, şehirler arası seyahat edileceğinin bilet, rezervasyon kodu ile ibraz edilmesi yeterli olacaktır. Bu durumdaki kişilerin şehirler arası toplu taşıma vasıtalarıyla ikametleri arasındaki hareketlilikleri, kalkış-varış saatleriyle uyumlu olmak kalmak kaydıyla sokağa çıkma kısıtlamasından muaf olacaktır." bilgisine yer verildi. Zorunlu bir kamusal görevin ifası kapsamında ilgili bakanlık ya da kamu kurum veya kuruluşu tarafından görevlendirilmiş kamu görevlilerinin (müfettiş, denetmen) özel veya resmi araçlarla yapacakları şehirler arası seyahatlerine, kurum kimlik kartı ve görevlendirme belgesinin ibraz edilmesi kaydıyla izin verileceği aktarılan genelgede, şunlar kaydedildi: "Kendisi veya eşinin, vefat eden birinci derece yakınının ya da kardeşinin cenazesine katılmak veya cenaze nakil işlemine refakat etmek amacıyla herhangi bir cenaze yakınının e-Devlet kapısındaki İçişleri Bakanlığına ait e-Başvuru veya Alo 199 sistemleri üzerinden yapacağı başvuru (yanında akraba konumundaki 9 kişiye kadar bildirimde bulunabilecektir) sistem tarafından vakit kaybetmeksizin otomatik olarak onaylanarak cenaze yakınlarına özel araçlarıyla seyahat edebilmeleri için gerekli seyahat izin belgesi oluşturulacaktır. Cenaze nakil ve defin işlemleri kapsamında başvuru yapacak vatandaşlarımızdan herhangi bir belge ibrazı istenilmeyecek olup Sağlık Bakanlığı ile sağlanan entegrasyon üzerinden gerekli sorgulama seyahat izin belgesi düzenlenmeden önce otomatik olarak yapılacaktır. Sokağa çıkma kısıtlaması uygulanan süre ve günlerde vatandaşlarımızın özel araçlarıyla şehirler arası seyahate çıkmamaları esastır." Genelgede belirtilen zorunlu hallerin varlığı durumunda, vatandaşların durumların belgelendirmek kaydıyla e-Devlet üzerinden İçişleri Bakanlığına ait e-Başvuru ve Alo 199 sistemlerinden, valilik veya kaymakamlık bünyesindeki Seyahat İzin Kurullarından izin almak kaydıyla özel araçlarıyla da seyahat edebilecekleri bildirildi. Seyahat İzin Belgesi verilen kişilerin, seyahat süreleri boyunca sokağa çıkma kısıtlamasından muaf olacakları ifade edilen genelgede, şunlar kaydedildi: "Zorunlu Hal Sayılacak Durumlar; tedavi olduğu hastaneden taburcu olup asıl ikametine dönmek isteyen, doktor raporu ile sevk olan ve/veya daha önceden alınmış doktor randevusu/kontrolü olan, kendisi veya eşinin, hastanede tedavi gören birinci derece yakınına ya da kardeşine refakat edecek olan (en fazla 2 kişi), bulunduğu şehre son 5 gün içerisinde gelmiş olmakla beraber kalacak yeri olmayıp ikamet ettikleri yerleşim yerlerine dönmek isteyen (5 gün içinde geldiğini yolculuk bileti, geldiği araç plakası, seyahatini gösteren başkaca belge, bilgi ile ibraz edenler), ÖSYM tarafından ilan edilmiş merkezi sınavlara katılacak olan, askerlik hizmetini tamamlayarak yerleşim yerlerine dönmek isteyen, özel veya kamudan günlü sözleşmeye davet yazısı olan, ceza infaz kurumlarından salıverilen kişilerin zorunlu hali bulunduğu kabul edilecektir." ALIŞVERİŞ MERKEZLERİ HAFTA İÇİ 10.00-20.00 SAATLERİ ARASINDA FAALİYET GÖSTEREBİLECEK Genelgede, restoran, lokanta, kafeterya, pastane gibi yeme içme yerlerinin hafta içi 07.00-20.00 saatleri arasında gel-al ve paket servis, 20.00-00.00 saatleri arasında sadece paket servis; hafta sonlarında ise 07.00-00.00 saatleri arasında sadece paket servis şeklinde faaliyet gösterebilecekleri belirtildi. Kademeli normalleşme döneminde gazino, taverna, birahane, nargile salonu/kafeleri, sinema salonları, kahvehane, kıraathane, kafe, dernek lokali, çay bahçesi gibi yerler, internet kafe/salonu, elektronik oyun yerleri, bilardo salonları, halı saha, yüzme havuzu, spor salonları, hamam, sauna ve masaj salonları, lunaparklar ve tematik parkların faaliyetlerine geçici olarak ara verilmesine devam edileceği belirtilen genelgede, şunlar kaydedildi: "Çay ocakları ise masa, sandalye/taburelerini kaldırmak ve sadece esnafa servis yapmak kaydıyla faaliyetlerine devam edebileceklerdir. Yukarıda sayılan iş yerleri dışında kalan ve tam kapanma döneminde faaliyetlerine ara verilen perakende ve hizmet sektöründeki giyim, tuhafiye, züccaciye, hırdavat, terzi, berber gibi dükkanlar ile büro ve ofisler, Sağlık Bakanlığı Salgın Yönetimi ve Çalışma Rehberinde içerisinde bulunduğu iş kolu için belirlenen tüm salgınla mücadele tedbirlerine riayet etmek kaydıyla hafta içi günlerde 07.00-20.00 saatleri arasında faaliyet gösterebileceklerdir. Alışveriş merkezleri ise hafta içi 10.00-20.00 saatleri arasında faaliyet gösterebilecek olup, hafta sonları kapalı olacaktır. Zincir marketler başta olmak üzere çeşitli iş yerleri tarafından açılış veya belirli gün ya da saatlere özgü genel indirim uygulamalarının oluşturduğu yoğunluğun önüne geçilebilmesi için indirim uygulamalarının en az bir hafta sürecek şekilde uzun periyodlarla yapılması gerekmektedir. Marketlerde (zincir ve süper marketler dahil) zorunlu temel ihtiyaçlar kapsamındaki ürünler dışında elektronik eşya, oyuncak, kırtasiye, giyim ve aksesuar, alkol, ev tekstili, oto aksesuar, bahçe malzemeleri, hırdavat, züccaciye ürünlerin satışına tam gün sokağa çıkma kısıtlaması uygulanacak olan hafta sonlarında izin verilmeyecektir." Sağlık Bakanlığı Salgın Yönetimi ve Çalışma Rehberinde belirlenen kurallara uymak kaydıyla pazar yerlerinin hafta içi 07.00-19.00 saatleri arasında faaliyet gösterebilecekleri, hafta sonları ise pazar yerlerinin kurulmasına izin verilmeyeceği bildirilen genelgede, online market ve yemek sipariş firmalarının hafta içi ve hafta sonu 07.00-00.00 saatleri arasında evlere veya adrese servis şeklinde çalışabilecekleri aktarıldı. Genelgede, şu bilgilere yer verildi: "Halihazırda faaliyetlerine devam etmekte olan kreşlerle birlikte Milli Eğitim Bakanlığıyla yapılan değerlendirmeler çerçevesinde kademeli normalleşme döneminde anaokulları da faaliyetlerine devam edecek olup diğer tüm okul ve sınıf seviyeleri için Milli Eğitim Bakanlığınca kamuoyuna duyurulduğu şekilde uygulama sürdürülecektir. Cumhurbaşkanlığının 14 Nisan 2021 tarih ve 2021/8 sayılı Genelgesi ile Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığının 27 Nisan 2021 tarih ve 17665 sayılı yazısı doğrultusunda, kamu kurum ve kuruluşlarında uygulanmakta olan 10.00-16.00 saatleri arası mesai sistemi ile uzaktan/dönüşümlü çalışma gibi esnek çalışma usulünün uygulanmasına kademeli normalleşme döneminde de devam edilecektir. Sivil toplum kuruluşları, sendikalar, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve bunların üst kuruluşları ile birlikler ve kooperatiflerin genel kurul dahil yapacakları geniş katılımlı her türlü etkinlikleri 1 Haziran 2021'e kadar ertelenecektir." ŞEHİRLER ARASI TOPLU TAŞIMA ARAÇLARI KAPASİTESİNİN YÜZDE 50’Sİ KADAR YOLCU ALACAK Evlendirme işlemlerinin gerçekleştirilmesine devam edilmekle birlikte halen uygulanan nikah ve nikah merasimi şeklindeki düğünler ile nişan ve kına gibi etkinliklerin yapılmaması uygulamasına, 1 Haziran'a kadar devam edileceği vurgulanan genelgede, şu ifadelere yer verildi: "Huzurevi, yaşlı bakımevi, rehabilitasyon merkezi, çocuk evleri gibi sosyal koruma/bakım merkezlerinde halihazırda uygulanmakta olan ziyaretçi kısıtlaması 1 Haziran'a kadar uzatılacaktır. Şehirler arası faaliyet gösteren toplu taşıma araçları (uçak hariç) araç ruhsatında belirtilen yolcu taşıma kapasitesinin yüzde 50’si oranında yolcu kabul edebilecek olup, araç içindeki yolcuların oturma şekli yolcuların birbirleriyle temasını engelleyecek (1 koltuk dolu 1 koltuk boş) şekilde olacaktır. Şehir içi toplu taşıma araçları ise 14 Nisan tarih ve 6638 sayılı genelgemizle getirilen esaslar çerçevesinde yüzde 50 kapasite sınırlaması ile ayakta yolcu kabul edilmemesi kuralına tabi olarak faaliyet sunabileceklerdir. Şehirler arası karayolları üzerinde bulunan dinlenme tesisleri (yerleşim sahası içerisinde bulunanlar hariç) ile konaklama tesislerinin (otel, motel, apart otel, pansiyon) içerisinde bulunan yeme-içme yerleri (sadece konaklamalı müşterilerle sınırlı olacak şekilde) aynı masada aynı anda en fazla 2 kişiye servis açılması kaydıyla hizmet verebileceklerdir. Konaklama tesislerinin kapalı alanlarında bulunan eğlence merkezleri kapalı tutulacak ve bu alanlarda müşteri kabul edilmeyecektir. Konaklama tesislerinin açık alanlarında toplu eğlence şeklinde etkinliklere kesinlikle izin verilmeyecek, bu yerlerde yoğunlaşmanın önüne geçilebilmek adına fiziksel mesafe kurallarına azami özen gösterilecektir. Sokağa çıkma kısıtlaması uygulanacak süre ve günlerde konaklama tesislerinde rezervasyonunun bulunması (bedelinin tamamı ödenmiş olmak kaydıyla) vatandaşlarımız açısından sokağa çıkma ve/veya şehirler arası seyahat kısıtlamasından muafiyet sağlayacak olup bu amaçla seyahat edecek vatandaşlarımızın denetimlerde rezervasyon ve ödeme belgelerini ibraz etmeleri yeterli olacaktır." Konaklama tesislerinin denetimlerinin etkin şekilde sürdürüleceği belirtilen genelgede, sahte rezervasyon başta olmak üzere her türlü kötüye kullanımın önüne geçileceği belirtildi. Genelgede, daha önceki genelgelerde açıklanan yerler ve kişilerin, sokağa çıkma kısıtlamalarının uygulanacağı süre ve günlerde istisna kapsamında olduğunu belgelemek ve muafiyet nedeni ve güzergahıyla sınırlı olmak kaydıyla sokağa çıkma kısıtlamasından muaf olmaya devam edeceği bildirildi.